دیابت چیست؟
در این مقاله به تمام جنبههای مربوط به دیابت، اعم از علائم، عوامل خطر و روشهای پیشگیری خواهیم پرداخت. هدف اصلی ما این است که اطلاعات کامل و کاربردی درباره موضوع دیابت را به شما ارائه دهیم. این مقاله شامل تشریح دقیق علائم دیابت در زنان و مردان، عوامل خطر مرتبط با ابتلا به این بیماری و روشهای موثر برای کنترل و پیشگیری از آن میباشد. از این رو، با ما همراه شوید تا اطلاعات مهم و ضروری را در خصوص دیابت به دست آورید.
دیابت یک بیماری متابولیکی است که سبب افزایش قند خون میشود. هورمون انسولین، قند را از خون به داخل سلولهای بدن منتقل میکند تا بدن بتواند آن را ذخیره کرده و یا برای انرژی آن را صرف کند. در این بیماری، بدن شما انسولین کافی را تولید نکرده و یا نمیتواند بهطور مؤثر از انسولینی که تولید کرده استفاده کند. دیابت میتواند به اعصاب، چشمها، کلیهها و سایر اعضای بدن آسیبهای جدی وارد کند.
دیابت یک بیماری مزمن است که با افزایش میزان قند خون همراه است و باعث اختلال در فرآیند متابولیسم قند در بدن میشود. شناخت صحیح این بیماری اهمیت بسیاری دارد، زیرا اگر نادرست تشخیص داده شود، میتواند منجر به عوارض جدی و خطرناکی برای سلامتی فرد گردد. بنابراین، شناخت دقیق علائم و عوامل خطر این بیماری از اهمیت بالایی برخوردار است.
کنترل دیابت
در این مطلب از تریتا قصد داریم تا شما را با دیابت آشنا کرده و در رابطه با علل، علائم، پیشگیری و درمان این بیماری نگاهی انداخته و در مورد آن توضیحاتی را ارائه دهیم. پس با ما همراه باشید.
انواع دیابت
دیابت دارای انواع مختلفی است که شامل موارد زیر میشود:
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی بهحساب میآید. در این بیماری سیستم ایمنی به سلولهای پانکراس که محل تولید انسولین است، حمله کرده و باعث نابودی آنها میشود. در حال حاضر مشخص نیست که به چه دلیلی این حمله صورت میگیرد. در حدود 10-5 درصد از افراد دیابتی دارای این نوع دیابت هستند.
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 زمانی اتفاق میافتد که بدن در برابر انسولین مقاوم شده و قند در خون شما جمع میشود.
پیش دیابت
زمانی که قند خون فرد بالاتر از حد نرمال باشد ولی برای تشخیص دیابت نوع 2 به اندازه کافی بالا نیست.
دیابت بارداری
در زنان بارداری اتفاق میافتد که قبل از آن هیچ گاه دیابت نداشتهاند. هورمونهای انسداد انسولین تولید شده توسط جفت، باعث بالا رفتن قند خون در دوران بارداری میشود.
درمان دیابت
پزشکان معمولاً درمان دیابت را با توجه به نوع آن، با استفاده از چندین داروی مختلف درمان دیابت میکنند. برخی از این داروها به صورت خوراکی و برخی دیگر از آنها به صورت تزریقی مورد استفاده قرار میگیرند. در ادامه به راههای درمان انواع دیابت میپردازیم.
درمان دیابت نوع 1
انسولین اصلیترین درمان دیابت نوع 1 است. این روش جایگزینی برای هورمونی خواهد شد که بدن شما قادر به تولید آن نیست.
در حال حاضر چهار نوع انسولین وجود دارد که مورد استفاده قرار میگیرد. این انسولینها با توجه به سرعت شروع به کار آنها و مدت زمان اثر گذاریشان به موارد زیر تفکیک میشوند:
- انسولین سریع اثر در طی 15 دقیقه شروع به کار کرده و اثرات آن 3 تا 4 ساعت طول میکشد.
- انسولین کوتاه اثر در طی 30 دقیقه شروع به کار میکند و اثرات آن 6 تا 8 ساعت طول میکشد.
- انسولین با اثر متوسط در مدت 1 تا 2 ساعت شروع به کار میکند و اثرات آن 12 تا 18 ساعت طول میکشد.
- انسولین طولانی مدت چند ساعت پس از تزریق شروع به کار کرده و اثرات آن تا 24 ساعت یا بیشتر طول میکشد.
درمان دیابت نوع 2
رژیم و ورزش میتواند به افراد کمک کند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن اقدام به کنترل دیابت نوع 2 کنند. اگر تغییر سبک زندگی برای کاهش قند خون و ورزش کردن کافی نیست، فرد مبتلا به دیابت نوع 2 باید دارو مصرف کند. امروزه داروهای مختلفی به منظور درمان این بیماری وجود دارد که با توجه به شرایط شما، پزشک متخصص داروی مناسب را تجویز میکند.
درمان دیابت بارداری
به منظور درمان دیابت بارداری شما باید نظارت دقیقی بر سطح قند خون خود در طول روز داشته باشید. اگر سطح قند خون بالا باشد، تغییرات رژیم غذایی و ورزش کردن به شما کمک میکند تا بتوانید آن را کاهش دهید.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته در حدود 10 تا 20 درصد از زنان مبتلا به دیابت بارداری به منظور کاهش قند خون خود نیاز به استفاده از انسولین دارند. انسولین مورد استفاده برای جنین در حال رشد بی خطر است.
علائم دیابت
هر نوع دیابت دارای علائم خاص و منحصربهفردی است. علائم این بیماری در اثر افزایش قند خون به وجود میآیند و شامل موارد زیر میشوند:
علائم عمومی دیابت
علائم عمومی افراد دیابتی شامل موارد زیر میشود:
- افزایش گرسنگی
- تشنگی بیش از حد معمول
- کاهش وزن
- تکرر ادرار
- تاری دید
- خستگی مفرط
- زخمهایی که بهبود پیدا نمیکنند
مقاله درمان زخم دیابتی را برای آگاهی بیشتر مطالعه کنید.
علائم دیابت در مردان
علاوه بر علائم عمومی دیابت، مردانی که مبتلا به این بیماری هستند ممکن است با مشکلاتی نظیر کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ (ED) و ضعیف قدرت عضلانی مواجه شوند.
علائم دیابت در زنان
زنان مبتلا به دیابت نیز میتوانند با مشکلاتی نظیر عفونت ادراری، عفونتهای مخمری، خشکی و خارش پوست و… مواجه شوند.
تفاوت علائم دیابت در زنان و مردان
در برخی موارد، علائم دیابت در زنان ممکن است با علائم مردان متفاوت باشد. به عنوان مثال، زنان ممکن است علائم ناشی از دیابت را در دوران بارداری تجربه کنند که مردان معمولا ندارند. بنابراین، شناخت تفاوتهای جنسیتی در علائم دیابت میتواند به تشخیص زودرس این بیماری کمک کند.
علائم دیابت نوع 1
- گرسنگی شدید
- افزایش تشنگی
- لاغری ناخواسته
- تکرر ادرار
- تاری دید
- خستگی
- تغییرات خلقی
علائم دیابت نوع 2
- افزایش گرسنگی
- افزایش تشنگی
- افزایش ادرار
- تاری دید
- خستگی
- زخمهایی که بهسرعت بهبود پیدا نمیکنند
- عفونتهای مکرر
همچنین ببینید: مراقبت پای دیابتی
علائم دیابت بارداری
نکته مهم این است که اکثر زنان مبتلا به دیابت بارداری هیچ علائم خاصی ندارند. این بیماری در طی یک آزمایش معمول قند خون یا آزمایش تحمل گلوکز بین هفتههای 24 و 28 بارداری، تشخیص داده میشود. در موارد نادر، علائم دیابت بارداری شامل افزایش تشنگی یا ادرار است.
علائم دیابت ممکن است به قدری خفیف باشد که در ابتدا تشخیص داده نشوند.
علت دیابت
دلایل مختلفی برای به وجود آمدن هر یک از انواع دیابت وجود دارد که شامل موارد زیر میشوند:
علت دیابت نوع 1
پزشکان و متخصصین در حال حاضر نمیدانند که دقیقاً به چه علتی شاهد دیابت نوع 1 هستیم. در این نوع دیابت سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلولهای بتا تولیدکننده انسولین در پانکراس را نابود میکند.
ژنها ممکن است در به وجود آمدن دیابت برای برخی از افراد نقش داشته باشند. همچنین ممکن است یک ویروس باعث حمله به سیستم ایمنی بدن شود.
علت دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و سبک زندگی افراد به وجود میآید. اضافه وزن یا چاقی خطر و شانس ابتلا به دیابت را افزایش میدهد. در واقع داشتن اضافه وزن، بهویژه در شکم باعث میشود تا سلولهای شما را در برابر اثرات انسولین بر قند خون مقاوم شوند و این مسئله باعث افزایش شانس ابتلا به دیابت نوع 2 شود.
علت دیابت بارداری
این بیماری نتیجه تغییرات هورمونی است که در دوران بارداری اتفاق میافتد. زنانی که دوران بارداری اضافه وزن داشته و یا در دوران بارداری بیش از حد وزن اضافه میکنند، بیشتر در معرض دیابت بارداری قرار میگیرند.
عوارض دیابت
قند خون بالا در بدن باعث میشود که به اندامها و بافتهای بدن آسیب رسیده و دچار مشکل شوند. هر چقدر قند خون شما بالاتر برود، خطر و شانس ابتلا به دیابت برای شما بیشتر خواهد شد.
از مهمترین عوارض بیماری دیابت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری قلبی
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- نوروپاتی
- نفروپاتی
- از دست دادن بینایی
- از دست دادن شنوایی
- آسیب رسیدن به پا مانند عفونتها و زخمهایی که بهبود پیدا نمیکنند
- بیماریهای پوستی مانند عفونتهای باکتریایی و قارچی
- افسردگی
- زوال عقل
از شایعترین عوارض این بیماری میتوان به زخم پایدیابتی را نام برد. ما در تریتا در مقالاتی جداگانه به معرفی و درمان آن پرداختهایم.
عوارض دیابت بارداریدیابت بارداری منجر به مشکلاتی میشود که به مادر و جنین آسیب زده و آنها را تحت تأثیر قرار دهد. از مهمترین عوارض این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولد زودرس
- وزن بالاتر از حد طبیعی نوزاد هنگام تولد
- افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در اواخر زندگی
- قند خون پایین
- زردی
بررسی علت سیاه شدن پا در اثر دیابت
دیابت و رژیم غذایی
تغذیه سالم بخش بسیار مهمی در مدیریت دیابت است. در برخی موارد تغییر رژیم غذایی برای کنترل بیماری کافی بوده و میتوان از این طریق دیابت را کنترل کرد.
رژیم غذایی برای دیابت نوع 1
سطح قند خون شما بر اساس انواع غذاهایی که میخورید افزایش یا کاهش پیدا میکند. در این راستا غذاهای نشاستهای یا شیرین باعث میشوند که سطح قند خون بدن شما به سرعت افزایش پیدا کند. پروتئین و چربی نیز باعث افزایش تدریجی میشوند.
معمولا تیم پزشکی به شما توصیه میکنند که میزان کربوهیدراتهایی که در طول روز میخورید را محدود کرده و همچنین میزان مصرف کربوهیدرات را با دوز انسولین متعادل کنید. دریافت متعادل پروتئین، چربی و کربوهیدرات به شما کمک میکند تا بتوانید قند خون خود را کنترل کنید.
رژیم غذایی برای دیابت نوع 2
خوردن انواع غذاهای مناسب میتواند قند خون شما را کنترل کرده و هم باعث کاهش وزن اضافی شما شود.
بررسی کربوهیدرات دریافتی بخش مهمی در رژیم غذایی مناسب برای دیابت نوع 2 است. برای آن که متوجه شوید در هر وعده غذایی باید چند گرم کربوهیدرات مصرف کنید، میتوانید از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.
بهمنظور ثابت نگه داشتن سطح قند خون، لازم است تا از غذاهای زیر استفاده کنید:
- میوهها
- سبزیجات
- غلات کامل
- پروتئین بدون چربی مانند مرغ و ماهی
- چربیهای سالم مانند روغن زیتون و آجیل
رژیم غذایی برای دیابت بارداری
داشتن یک رژیم غذایی متعادل برای مادر و جنین در طول نه ماه بارداری بسیار مهم است. انتخاب صحیح غذا میتواند به شما کمک کند تا نیاز به استفاده از داروهای دیابت نداشته باشید.
برای داشتن یک رژیم غذایی لازم است تا اندازههای وعدههای غذایی خود را مدیریت کرده و غذاهای شیرین یا شور را محدود کنید. اگر چه برای تغذیه جنین در حال رشد به مقداری قند نیاز است اما باید از خوردن بیشازحد قند خودداری کنید.
تهیه یک برنامه غذایی با کمک یک متخصص تغذیه باعث میشود تا رژیم غذایی مناسب در طول دوران بارداری داشته باشید و بتوانید دیابت خود را نیز به بهترین شکل ممکن کنترل کنید.
تشخیص دیابت
هر شخصی که علائم دیابت یا شانس ابتلا به این بیماری را دارد، باید آزمایش بدهد. زنان در سه ماهه دوم یا سوم بارداری خود به طور معمول باید آزمایش دیابت بارداری بدهند.
پزشکان از آزمایشات مختلف خون برای تشخیص پیش دیابت و دیابت استفاده میکنند که شامل موارد زیر میشود:
- آزمایش گلوگز پلاسما در حالت ناشتا (FPG) بعد از 8 ساعت ناشتا بودن، قند خون شما را اندازهگیری میکند.
- آزمایش A1C یک تصویر کلی از سطح قند خون شما در طی 3 ماه گذشته ارائه میدهد.
- برای تشخیص دیابت بارداری، پزشک بین هفتههای 24 و 28 بارداری سطح قند خون شما را اندازهگیری میکند.
- در طی آزمایش گلوکز، قند خون شما یک ساعت پس از نوشیدن مایعات شیرین مورد بررسی قرار میگیرد.
- در طول 3 ساعت تست تحمل گلوکز، قند خون شما پس از آن که یک شب ناشتا بودید، مورد بررسی قرار میگیرد.
پیشگیری از دیابت
دیابت نوع 1 قابل پیشگیری نیست چرا که این بیماری به دلیل مشکل سیستم ایمنی به وجود میآید. برخی از دلایل دیابت نوع 2، نظیر ژنها یا سن شما نیز قابل پیشگیری نیستند.
با این وجود بسیاری از عوامل دیگری که منجر به بیماری دیابت میشوند، قابل کنترل هستند. نکته مهم این است که بیشتر استراتژیهای پیشگیری از این بیماری شامل انجام تغییرات ساده در رژیم غذایی و تناسباندام است.
اگر شما به پیش دیابت مبتلا شدهاید، با انجام چند کار ساده میتوانید شانس ابتلا خود به دیابت نوع 2 را کاهش دهید. این فعالیتها شامل موارد زیر میشود:
- حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش هوازی مانند پیادهروی یا دوچرخهسواری داشته باشید .
- رژیم غذایی مناسب تحت نظر یک متخصص تغذیه داشته باشید.
- بیشتر میوه، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید .
- وزن خود را کنترل کنید.
دیابت در کودکان
موضوع لازم به ذکر این است که کودکان نیز میتوانند به دیابت نوع 1 و 2 مبتلا شوند. کنترل قند خون به ویژه در جوانان بسیار مهم است، چرا که این بیماری میتواند به اندامهای مهمی نظیر قلب و کلیهها آسیب برساند.
دیابت نوع 1 در کودکان
بیماری خود ایمنی دیابت معمولا در کودکی شروع میشود. یکی از اصلیترین نشانههای آن افزایش ادرار است. کودکان مبتلا به این بیماری ممکن است، با مشکلاتی نظیر شب ادراری مواجه شوند.
تشنگی شدید، خستگی و گرسنگی نیز از مهمترین علائم این بیماری است. کودکان دیابتی نوع 1 باید فوراً تحت درمان قرار بگیرند.
دیابت نوع 2 در کودکان
دیابت نوع 1 قبلاً دیابت نوجوانان نامیده میشد، چرا که دیابت نوع 2 در بین کودکان بسیار نادر بود. اکنون به دلیل آن که کودکان بیشتری دچار اضافه وزن یا چاقی هستند، دیابت نوع 2 در این گروه سنی نیز شیوع بیشتری پیدا کرده است.
طبق بررسیهای صورت گرفته حدود 40 درصد کودکان مبتلا به دیابت نوع 2 هیچ علائمی ندارند. این بیماری اغلب در طی معاینه فیزیکی تشخیص داده میشود.
دیابت نوع 2 در صورتی که درمان نشود میتواند عوارض مادامالعمری از جمله بیماریهای قلبی، کلیوی و یا کوری به همراه داشته باشد. تغذیه سالم و ورزش کردن میتواند قند خون کودک شما را کنترل و از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.
اهمیت شناخت علائم دیابت در زمان مناسب
شناخت علائم دیابت در زمان مناسب میتواند به جلوگیری از پیشرفت بیماری و کنترل موثر آن کمک کند. اگر علائم دیابت نادرست تشخیص داده شوند و به تاخیر بینجامد، ممکن است عوارض جدی برای سلامتی ایجاد شود. بنابراین، آشنایی با علائم و نشانههای دیابت و اقدام به مشاوره با پزشک در صورت تشخیص آن، بسیار حیاتی است.
دیابت یکی از بیماریهای مزمن و پراکندهای است که تاثیر گستردهای بر سلامتی افراد دارد. عوامل خطر ابتلا به این بیماری میتواند شامل عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی باشد. افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند، بیشتر احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. همچنین وجود ژنهای خاصی نیز میتواند احتمال ابتلا به دیابت را افزایش دهد.
عوامل محیطی مانند نقص تغذیه و کمتحرکی نیز میتوانند به افزایش خطر ابتلا به دیابت منجر شوند. مصرف غذاهای با اندک مقدار مواد مغذی و فعالیت بدنی کم میتواند سطح قند خون را افزایش داده و ابتلا به دیابت را تسریع کند. بنابراین، توجه به تغذیه مناسب و انجام فعالیتهای ورزشی میتواند از ابتلا به دیابت جلوگیری کند.
چاقی یکی از عوامل مهم در ابتلا به دیابت است. افرادی که دارای وزن بیش از حد هستند، احتمال بیشتری برای ابتلا به دیابت دارند. چاقی میتواند باعث افزایش مقدار چربی در بدن شود و موجب مقاومت به انسولین شود که این امر میتواند به ابتلا به دیابت منجر شود.
اثرات مخرب مصرف دخانیات بر ابتلا به دیابت نیز بسیار زیاد است. مصرف سیگار و سایر مواد دخانیات میتواند باعث افزایش قند خون شود و عملکرد انسولین را تضعیف کند. بنابراین، افرادی که به دخانیات اعتیاد دارند، باید از این عادت خطرناک دوری کنند تا از ابتلا به دیابت جلوگیری کنند.
روشهای کنترل و پیشگیری از دیابت
تغییرات در رژیم غذایی و ورزش منظم
تغییرات در رژیم غذایی و ورزش منظم از روشهای مهم برای کنترل و پیشگیری از دیابت محسوب میشوند. مصرف مواد غذایی سالم، حفظ وزن مناسب و ورزش منظم میتواند کمک شایانی به کاهش خطر ابتلا به دیابت و کنترل آن داشته باشد.
اهمیت کنترل وزن برای پیشگیری از دیابت
کنترل وزن یکی از عوامل اصلی در پیشگیری از دیابت است. افزایش وزن بیش از حد میتواند باعث افزایش قند خون و ایجاد مشکلات دیابتی شود. بنابراین، حفظ وزن مناسب و کنترل آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
نقش داروها و مشاوره پزشکی در کنترل دیابت
در صورت ابتلا به دیابت، مصرف داروهای توصیهشدهتوسط پزشک و مشاوره منظم با پزشک میتواند به کنترل بیشتر قند خون کمک کند. از اهمیت ویزیتهای منظم و پیگیری درمانی با پزشک در این بخش نیز یاد کرد.
عوارض عدم کنترل دیابت و اهمیت پیشگیری
عدم کنترل دیابت میتواند منجر به عوارض جدی از جمله آسیب به عروق خونی، اعمال جراحی پیش از موعد و حتی سکته قلبی شود. بنابراین، پیشگیری از دیابت و کنترل مناسب آن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
نتیجه گیری
در این مطلب نگاهی به علائم دیابت انداختیم. در مورد علل، علائم، روشهای پیشگیری و درمان دیابت این بیماری توضیحاتی را به شما ارائه دادیم. توجه به نکات گفتهشده در این مطلب به شما کمک میکند تا دید بسیار خوبی در مورد این بیماری پیدا کرده و اطلاعاتتان در مورد بیماری دیابت به طرز چشمگیری افزایش پیدا کند.
3 دیدگاه