کتواسیدوز دیابتی از بیماری‌های شایع در اثر ابتلا به دیابت می‌باشد و به دلیل قندخون بالا و انسولین پایین در بدن ایجاد می‌شود.
کتواسیدوز دیابتی DKA
این عارضه به تدریج در برخی از دیابتی‌ها ایجاد می‌شود. میزان مرگ ومیر در اثر ابتلا به این بیماری تقریباً سه درصد گزارش شده است.
زمانی که سلول‌های بدن فرد دیابتی قادر به تولید انرژی از سوخت و ساز گلوکز نباشد ، مجبور به استفاده از چربی‌ها می‌گردد که این عامل سبب تولید مواد کتونی می‌شود. به علت عدم ترشح انسولین ، کتون‌ها در خون ذخیره می‌شوند و درصدی از آنها در ادرار فرد دفع می‌شود.
کتون‌های موجود در ادرار نشان‌دهنده وضعیت اضطراری در افراد دیابتی می‌باشد. زیرا انباشته شدن زیاد کتون‌ها در بدن خطرناک می باشد. انباشته شدن میزان زیادی از کتون‌ها در بدن را ، کتواسیدوز دیابتی می‌گویند.
برای خرید محصولات زخم پیشرفته کلیک کنید
علائم و تشخیص کتواسیدوز
نشانه‌های کتواسیدوز کاهش میزان آب بدن ،افت فشار خون ، تشنگی و خشکی دهان ، سرگیجه ، تکرر ادرار، افزایش ضربان قلب ، خشکی پوست ، اختلالات تنفسی ، بوی نامطبوع دهان و … می‌باشد.
افراد دیابتی با این علائم در صورت تشخیص پزشک به انجام آزمایشات مربوط به تشخیص کتواسیدوز دیابتی ، مبادرت می‌کنند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌های الکترولیت ، نیتروژن اوره خون ، آنالیز کبد ، آزمایش‌های CBC ، آنالیز ادرار ، الکتروکاردیوگرام و انجام رادیوگرافی از قفسه سینه می‌باشد.
دیابتی‌های نوع یک یا دو به کتواسیدوز مبتلا می‌شوند ؟
این بیماری در مبتلایان به دیابت نوع یک بیشتر رخ می‌دهد. مبتلایان دیابت نوع یک به علت عدم ترشح انسولین به کتواسیدوز مبتلا می‌شوند. این بیماری می‌تواند در اثر استرس‌های ناشی از ناراحتی‌های سکته مغزی ، سکته قلبی ، مشکلات روحی و بارداری و… ایجاد شود.
در میان دیابتی‌های نوع دو ، بیماری کتواسیدوز دیابتی به میزان کمتری دیده شده است. اما با توجه به احتمال بروز این بیماری در دیابتی‌های نوع دو ، رعایت موارد پیشگیرانه و مراقبتی برای این دسته از بیماران هم الزامی می‌باشد.
پیشگیری از کتواسیدوز
پیشگیری کلی از کتواسیدوز دیابتی ، اقدامات مراقبتی و کنترل کننده از دیابت می‌باشد. یعنی اگر افراد دیابتی بتوانند دیابت خود را کنترل و مهار کنند ، به این عارضه دچار نخواهند شد. اقدامات مراقبتی از دیابت شامل کنترل دقیق سطح قندخون ، رعایت رژیم غذایی مناسب ، ورزش و پیاده روی ، کنترل وزن ، معاینه‌های منظم و اقدامات به موقع و سریع در درمان زخم دیابتی است.
در واقع روش‌های پیشگیری از کتواسیدوز همان روش‌های کنترل دیابت می‌باشد که مهمترین آنها مصرف مایعات فراوان ، مصرف منظم داروها ، رعایت رژیم غذایی و کنترل میزان قندخون است.
درمان کتواسیدوز دیابتی
اقدامات درمانی که با تشخیص پزشک برای درمان این بیماری انجام می‌شود ، موارد زیر می‌باشد.
تزریق انسولین
باید سطح گلوکز خون تا رسیدن به سطح استاندارد ۲۵۰ mg/ dl در هر ساعت چک شود و سرعت تزریق انسولین به گونه‌ای تنظیم شود تا به اندازه ۷۵ تا ۱۰۰ mg/ dl در هر ساعت گلوکز خون کاهش پیدا کند. این عمل موجب می‌شود که از مشکلات نوسان سریع اسمولالیته جلوگیری شود.
سرم درمانی
از اقدامات مؤثر در درمان کتواسیدوز جایگزینی مایعات و سرم درمانی می‌باشد. میزان کاهش آب بدن با میزان وزن از دست رفته مشخص می‌شود. سرم درمانی به میزان وارد کردن یک لیتر نرمال سالین به صورت وریدی به رگ‌ها انجام می‌شود. در ادامه این مقدار بر اساس محاسبات پزشک افزایش می‌یابد. در طول این فرآیند کنترل اتساع ورید ژوگولار و کنترل قفسه سینه برای جلوگیری از افزایش بی رویه مایعات انجام می‌شود.
درمان با بی‌کربنات
در مواقع اضطراری و با تشخیص پزشک تزریق بی کربنات انجام می‌شود. اندیکاسیون‌های تزریق بی‌کربنات در افراد مبتلا به کتواسیدوز دیابتی به صورت زیر می‌باشد.
- در مبتلایان کتواسیدوزی با PH پایین‌تر از ۷
- میزان سطح بی‌کربنات سرم پایین‌تر از ۵
- دز پتاسیم سرم بالاتر از ۶.۵
- اختلالات بطن چپ و یا سرکوب تنفسی
- فشار خون بسیار پایین
در این موارد با تشخیص پزشک یک یا دو آمپول بی‌کربنات به فاصله زمانی ۲ ساعت به صورت وریدی تزریق می‌گردد.
کنترل پتاسیم
کنترل میزان پتاسیم بدن ، برای هر نوع بیماری الزامی می‌باشد. اگر میزان پتاسیم افراد مبتلا به کتواسیدوز دیابتی در طول درمان پایین باشد ، باید برای جبران آن اقدام شود. جبران پتاسیم در طول درمان کتواسیدوز حدود ۲ ساعت پس از تزریق انسولین می‌باشد. فرآیند درمان کتواسیدوز ممکن است سبب کاهش پتاسیم گردد. بنابراین با کنترل میزان پتاسیم ، افزایش یا کاهش آن را بررسی و اقدامات لازم را انجام می‌دهند.