دبریدمان

دبریدمان چیست؟

دبریدمان زخم بستر فرآیندی برای از بین بردن بافت مرده از زخم‌ها است. بافت مرده زخم ممکن است سیاه، خاکستری، زرد، برنزه یا سفید باشد. همچنین ممکن است مواد خارجی نیز روی زخم باشد که نیاز به حذف داشته باشند. درمانگر زخم به شما اطلاع می‌دهد که آیا بافت مرده باید از زخم شما خارج شود. متخصص زخم قبل از شروع کار درباره دبریدمان زخم با شما صحبت خواهد کرد. او در مورد روش‌های مختلف، مزایای دبریدمان زخم و خطرات احتمالی با شما صحبت خواهد کرد.

چرا باید زخم من دبریدمان شود؟

در صورت حذف بافت مرده ، زخم‌ها می‌توانند سریع‌تر بهبود یابند. بافت مرده می‌تواند باعث جذب باکتری‌ها شود و باکتری‌ها ممکن است منجر به عفونت زخم شوند. همچنین باکتری‌ها می‌توانند بوی نامطبوعی ایجاد کنند.

بهبود زخم هایی که بافت مرده دارند، مدت بیشتری طول می‌کشد. چرا که بافت جدید نمی‌تواند رشد کند. بافت مرده می‌تواند زهکشی چرکی زخم را پنهان کند. این امر می‌تواند باعث عفونی شدن زخم شود.

عفونت می تواند از بهبود زخم شما جلوگیری کند . همچنین عفونت می‌تواند بدتر شود و حتی تهدید کننده زندگی باشد. در صورت درگیر شدن پا و ایجاد زخم‌های پا، عفونت می‌تواند منجر به قطع عضو شود.

دبریدمان منظم، باعث تمیز نگه‌داشتن زخم می‌شود. دبریدمان به رشد بافت جدید در زخم شما کمک کرده و از این رو زخم شما زودتر بهبود می‌یابد.

مزایای دبریدمان زخم

• به رشد بافت سالم کمک کند.
• اسکار (جای زخم) را به حداقل برساند.
• عوارض جانبی عفونت را کاهش دهد.

در زمان حذف بافت مرده چه چیزی را باید انتظار داشته باشم؟

در صورتی که زخم شما نیاز به دبریدمان داشته باشد، درمانگر زخم روند دبریدمان، مزایا و خطرات احتمالی آن را برای شما توضیح می دهد.

در زمان دبریدمان زخم، شما در راحت‌ترین حالت قرار می‌گیرید. ممکن است به شما پیشنهاد شود که قبل از دبریدمان زخم به منظور افزایش راحتی از بی‌حسی موضعی استفاده شود. اگر احساس ناراحتی داشته باشید، متخصص زخم دست نگه می‌دارد و مشکل را بررسی می‌نماید.

در طی دبریدمان، بافت مرده چگونه از زخم حذف می شود؟

انتخاب مناسب‌ترین روش دبریدمان به شرایط زیر بستگی دارد:

• نوع زخم
• سن
• وضعیت سلامت کلی
• احتمال عوارض جانبی

انواع روش های دبریدمان

معمولاً زخم شما به ترکیبی از روش‌های زیر نیاز دارد. چند روش متفاوت زیر برای جدا کردن بافت مرده از زخم شما وجود دارد. پزشک شما ممکن است از یک یا حتی بیش از یک روش برای از بین بردن بافت مرده در طی دبریدمان استفاده کند:

دبریدمان شارپ: این کار ممکن است هر هفته انجام شود. دبریدمان شارپ زخم را تمیز نگه می‌دارد. دبریدمان شارپ به زخم شما کمک می‌کند تا سریع‌تر بهبود یابد. در طی دبریدمان شارپ بافت مرده با یک ابزار تیز برداشته می‌شود. سپس زخم پانسمان می‌شود. این کار برای کمک به کنترل خون‌ریزی انجام می‌شود. بعضی اوقات ممکن است نیاز باشد، دبریدمان شارپ در اتاق عمل انجام شود.

دبریدمان اتولیتیک: دبریدمان اتولیتیک باعث ایجاد درد نمی‌شود. در این نوع دبریدمان از پانسمان زخم مرطوب به همراه توانایی بدن در تجزیه بافت مرده استفاده می‌شود. ممکن است از دبریدمان اتولتیک برای مدت زمان بین جلسات معاینه زخم استفاده شود. در صورت استفاده از دبریدمان اتولیتیک، ممکن است در طول جلسه معاینه درمانگر شما مجبور به انجام دبریدمان تهاجمی شارپ نباشد.

دبریدمان آنزیمی: گاهی به دبریدمان آنزیمی، دبریدمان شیمیایی نیز گفته می‌‎شود. در این روش از یک دارو برای تجزیه بافت مرده در زخم شما استفاده می‌شود. می‌توان از دبریدمان آنزیمی به همراه دبریدمان شارپ استفاده کرد.

دبریدمان مکانیکی: در دبریدمان مکانیکی از گرداب، شستشوی زخم و پانسمان مرطوب و خشک برای از بین بردن بافت مرده استفاده می‌شود. دبریدمان مکانیکی می‌تواند به بافت سالم و جدید نیز آسیب برساند، به همین علت کارایی زیادی ندارد.

دبریدمان یا از بین بردن بافت مرده از زخم شما، روند بهبود زخم را تسریع می‌کند. ممکن است دبریدمان کمی ناراحتی ایجاد کند. اما به طور کلی قابل تحمل است. اگر هنگام برداشتن بافت مرده‌، احساس درد یا ناراحتی دارید، به پزشک خود بگویید. او برای راحتی بیشتر شما اقداماتی را انجام می‌دهد.

ریکاوری و بهبود بعد از جراحی دبریدمان

به طور کلی، بهبود و ریکاوری بعد از جراحی دبریدمان ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. بهبود کامل به شدت، اندازه و محل قرارگیری زخم و همچنین به روش دبریدمان بستگی دارد. درمانگر شما مشخص خواهد کرد که چه زمان می‌توانید به محل کار خود بازگردید. اگر شغل شما فیزیکی است یا منطقه آسیب دیده را درگیر می‌کند، حتما به پزشک خود بگویید.

مراقبت مناسب از زخم برای بهبود صحیح آن ضروری است. شما همچنین باید:

غذای سالم بخورید. بدن شما برای بهبود به مواد مغذی کافی احتیاج دارد.

از کشیدن سیگار خودداری کنید. سیگار کشیدن، رسیدن مواد غذایی و اکسیژن به زخم شما را دشوار می‌کند. این امر باعث کاهش سرعت بهبود می‌شود. ترک سیگار می‌تواند دشوار باشد، اما پزشک می‌تواند در ایجاد برنامه ترک سیگار به شما کمک کند.

به جلسات معاینه پیگیری بروید. پزشک باید زخم شما را معاینه کند و اطمینان حاصل کند که زخم در حال بهبود است.

چه موقع باید با متخصص زخم تماس بگیرید؟

در صورت بروز هر کدام از موارد زیر با متخصص زخم خود تماس گرفته و یا به کلینیک زخم مراجعه نمایید:

• درد کنترل نشده
• خون‌ریزی که متوقف نمی‌شود
• احساس سوزش شدید در زخم
• هر گونه علائم عفونت

زخم‌ فشاری یکی از انواع زخم‌هایی بوده که دبریدمان آن رایج است. در ادامه به شرح دبریدمان و درمان زخم فشاری می‌پردازیم.

دبریدمان زخم بستر

زخم بستر به علت فشار ممتد به یک ناحیه از بدن ایجاد می‌شود. این زخم در افرادی که به هر علتی توان حرکتی ندارند یا توان حرکتی کمی دارند، ایجاد می‌شود. این نوع زخم بسیار دردناک و آزاردهنده است. البته اگر درمان زخم بستر به موقع و در مراحل ابتدایی تشکیل زخم صورت بگیرد، مشکلات کمتری را برای افراد ایجاد می‌کند. روش‌های درمانی زیادی برای زخم بستر وجود دارند. یکی از این روش‌ها دبریدمان است. دبریدمان زخم بستر، روشی مؤثر برای بهبودی زخم‌های فشاری است. دبریدمان با توجه به شرایط زخم به روش‌های متفاوتی انجام می‌شود. دبریدمان با هدف نابودی سلول‌ها و بافت‌های مرده و عفونت‌های زخم انجام می‌شود.

قبل از بررسی دبریدمان زخم بستر‌، توضیحات کوتاهی درباره زخم بستر می‌دهیم. زخم بستر بیشتر در بخش‌هایی از بدن که عضلات کمی دارند‌، ایجاد می‌شود. به بیان دیگر می‌توان گفت که فشار استخوان‌ها بر پوست‌، سبب وارد شدن صدمه به بافت‌های نرم شده و زخم بستر تشکیل می‌شود.

این زخم در اشخاصی که به سبب بیماری امکان حرکت زیادی ندارند‌، بوجود می‌آید. افراد دیابتی و افراد نخاعی از دو گروه مستعد ایجاد زخم بستر هستند. عدم تحرک و قندخون از عواملی هستند که سبب ایجاد زخم بستر در این دو گروه می‌شوند.

زخم بستر مراحل گوناگونی دارد. چنانچه زخم بستر عفونت کند‌، بخش‌های مختلفی شامل پوست‌، عضلات‌، تاندون و استخوان را دچار مشکل می‌کند. مزمن شدن زخم بستر سبب تشکیل حفره در نواحی زخم می‌گردد. در مواردی زخم بستر از ظاهر پوست قابل شناسایی نیست، در حالی‌که از زیر لایه‌های پوست در حال گسترش است و عفونت کرده است.

یکی از روش‌های درمانی نوین زخم بستر‌، دبریدمان است. حفره زخم بستر مزمن‌، مملو از سلول‌های مرده و عفونت و ترشحات عفونی است. داروهای موضعی نمی‌تواند به عمق زخم نفوذ کند. با بیشتر شدن التهاب در محل زخم‌، سلول‌ها و سیستم ایمنی بدن عملکرد درستی برای مبارزه با میکروارگانیسم‌ها ندارند.

برای کاهش عفونت و جلوگیری از عمیق شدن زخم باید آن را ضد‌عفونی کرد و روی آن طباگرن – پانسمان گرانول کلاژن قرار داد.

مراحل دبریدمان

1. در صورتی‌که سطح زخم بسته باشد‍، در مرحله نخست سطح زخم را کمی باز می‌کنند. برای باز کردن زخم بستر، از روش‌هایی مانند برش دادن زخم و برداشت لایه خارجی توسط روش‌های غیرتهاجمی استفاده می‌کنند.
2. در زخم‌هایی که حفره سطحی و عفونت ناچیزی دارند توسط روش‌های غیرتهاجمی‌، بافت‌های نکروزه به تدریج از بین می‌رود.
3. تخلیه بافت‌های مرده و عفونت و ترشحات زخم در زخم‌هایی که حفره بزرگ و عفونت بیشتری دارند با روش‌های تهاجمی مثل جراحی‌ انجام می‌گیرد.

دبریدمان زخم بستر به چه روش‌هایی انجام می‌شود ؟

دبریدمان به صورت های گوناگونی انجام می‌شود. پزشک با توجه به نوع زخم و شدت و عمق آن ، یکی از روش های دبریدمان را انتخاب می‌کند.

دبریدمان انتخابی

• در دبریدمان انتخابی، پزشک برای برداشتن تعداد لایه‌های زخم و میزان آن تصمیم‌گیری می‌کند.
• لایه میکروبی و لایه سلول و بافت مرده از سطح زخم برداشته می‌شود.
• سرعت عملیات دبریدمان با روش جراحی بسیار بالا است.
• شدت خون‌ریزی ناشی از جراحی بسیار کم است.
• بعد از آن‌، پلاکت‌ها و سلول‌های اثرگذار در بهبود و ترمیم زخم به ناحیه زخم بازمی‌گردند.

غیر انتخابی

دبرید با روش غیر‌‌انتخابی به صورت زیر است:

• این نوع دبریدمان با روش‌های غیرتهاجمی یا اتولیتیک انجام می‌شود.
• میزان لایه‌ها و سلول‌‌های برداشته شده مثل دبریدمان انتخابی‌، قابل تعیین نیست.
• دبریدمان غیر‌انتخابی نمی‌تواند تمامی لایه‌های نکروزه را از بین ببرد.
• این نوع با سرعت بسیار پایینی انجام می‌گردد.
• لایه سلول‌های سالم سطح درونی حفره‌، توسط این روش از بین نمی‌رود.

انواع روش های دبریدمان زخم

در شرایطی که داروهای خوراکی و موضعی و … پاسخگو نباشند‌، با نظر درمانگر دبریدمان زخم بستر انجام می‌شود. کنترل عفونت و پیشگیری از سرایت آن به خون‌، احتمال قطع عضو و مرگ را به طور چشم‌گیری کاهش می‌دهد.

هیدروژل پیشرفته دبریدمان زخم

ژل ایکس پلاس، ژل دبریدمان پیشرفته زخم است که حاوی ترکیبات بسیار موثر جهت برداشتن بافت مرده، کنترل عفونت، تخریب بیوفیلم و دبرید سریع بقایای ارگانیسم‌های متعدد است که فرایند حذف بافت اسلاف و نکروز را سرعت می‌‌بخشد. این هیدروژل  هوشمند، دارای شبکه‌های سه بعدی پایداری است که میزان قابل توجهی بیو‌پلیمر آنتی‌میکروبیال پلی‌‌هگزانید و سورفکتانت آمفوتریک در آن بارگذاری شده است و به صورت آهسته رهش موجب هیدارته کردن اسلاف زخم و کاهش شدید بار میکروبی می‌گردد. ژل پیشرفته ژل ایکس پلاس با توجه به فرمولاسیون منحصر به فرد خود همچنین منجر به کاهش درد بیمار و کاهش بوی نامطبوع زخم می‌گردد.

دبریدمان شارپ

برداشت بافت های مرده و غیر قابل التیام زخم با استفاده از تیغ بیستوری، قیچی، پنس و فورسپس می باشد. دبریدمان شارپ برای بسیاری از درمانگران به عنوان استاندارد طلایی درنظرگرفته می شود. این روش می تواند دردناک و همراه با خونریزی باشد. همچنین ممکن است نیاز به دبریدمان سریالی و مراجعه های بعدی بیمار باشد.

ازآنجایی که ممکن است دراین روش بافت زنده نیز به طور ناخواسته برداشته شود، نیازمند بررسی بسیار دقیق و مهارت درسطح عالی می باشد. این روش را می توان در زخم های عفونی استفاده کرد و باید اولین انتخاب برای زخم هایی باشد که علائم پیشرفت سلولیت یا سپسیس را نشان می دهند. در بیمارنی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می کنند یا خون ریزی طولانی مدت دارند بهتر است با احتیاط انجام شود و یا از روش های دیگر دبریدمان استفاده نمود.

دبریدمان اتولیتیک

از آنزیم های داخلی بدن برای برداشتن بافت مرده از بستر زخم استفاده می کند. دریک زخم مرطوب، سلول های فاگوسیتیک وآنزیم های پروتئولیتیک می توانند بافت نکروز را که قراراست توسط ماکروفاژها هضم شوند را نرم ومایع کنند.

دبرید اتولیتیک را می توان با پانسمان های مناسب در زخم هایی که حاوی بافت نکروزهستند تسهیل کرد. ممکن است بیشتر از روش های دیگر طول بکشد، با این حال روشی با استرس کمتر برای بیمار وزخم است. این روش در زخم‌های عفونی منع استفاده دارد، به جز پانسمان های حاوی مواد آنتی میکروبیال که خود شرکت سازنده استفاده از آن را در زخم های عفونی توصیه کرده است.

به راحتی انجام می شود و شامل استفاده از یک پانسمان موضعی نگهدارنده ی رطوبت، مانند پانسمان های هیدروژل است.

محصول دبرید زخم: ژل دبریدمان پیشرفته

Source: www.healogics.com, www.healthline.com