PHMB یا پلی هگزانید چیست؟
پی اچ ام بی یا پلی هگزانید، یک پلیمر کاتیونی با خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد ویروسی است.
مکانیسم اثر پلی هگزانید
این پلیمر سنتزی از نظر ساختاری شبیه به پپتیدهای ضد‌میکروبی طبیعی (AMPs) است. زنجیره مولکولی پایه پی اچ ام بی را بین ۲ تا ۳۰ بار می‌توان تکرار کرد که با افزایش طول زنجیره پلیمری اثر ضد‌میکروبی آن نیز افزایش می‌یابد.
شباهت‌های ساختاری بین AMP و پی اچ ام بی باعث شده تا پلی‌هگزانید به غشاء سلولی باکتری وارد شود تا باکتری‌ها را به روشی مشابه AMPها از بین ببرد. به نظر می‌‌رسد که در ابتدا غشاء سیتوپلاسمی را مورد هدف قرار می‌دهد. پی اچ ام بی به غشاء سلولی هدف می‌چسبد و آن‌ها را مختل می‌کند و باعث نشت یون‌های پتاسیم و سایر اجزاء سیتوزولی می‌شود که منجر به مرگ باکتری‌ها می‌شود. همچنین شواهد نشان می‌دهد که پی اچ ام بی پس از نفوذ به سلولهای هدف به DNA و سایر اسیدهای نوکلئیک متصل می‌شود و به DNA باکتری‌ها آسیب رسانده و یا آن را غیرفعال می‌کند.
ویژگی های phmb
جالب‌ترین ویژگی پلی‌هگزانید، داشتن اثر ضد‌میکروبی و در عین حال سمیت سلولی کم و سازگاری بافتی فوق‌العاده است که توسط محققان متعددی در شرایط آزمایشگاهی، مدل‌های حیوانی، همچنین مطالعات بالینی و گزارش‌های موردی بررسی و گزارش شده‌اند. در غلظت‌های پایین، پی اچ ام بی سمی نیست و حتی در تکثیر کراتینوسیت‌های انسانی تأثیر مثبتی دارد.
از دیگر ویژگی‌های این ماده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اثرگذاری هدفمند بر روی سلولهای باکتریایی (مکانیسم اثر خاص با اثرگذاری بر روی لیپیدهای غشاء باکتری در صورتی که تا به امروز اثر جزئی بر روی لیپیدهای غشاء سلولی انسان مشاهده شده است.)
- زیست سازگاری
- عدم وجود سمیت
- خطر کم حساسیت تماسی
- پایداری ماده مؤثره دارویی
- کاربرد های پی اچ ام بی
محصولات دارای phmb
بیش از ۶۰ سال است که از پلی هگزانید در انواع کاربردهای مختلف بدون مقاومت باکتریایی استفاده می‌گردد. برخی از این کاربردها شامل موارد زیر می‌شوند:
- پانسمان‌های زخم
- محلول‌های تمیز کننده لنز طبی
- دستمال مرطوب
- نگه‌دارنده در محصولات آرایشی و مراقبت شخصی
- محصولات ضدغفونی کننده پیش از جراحی
- ضدعفونی کننده‌های استخر
- ضدعفونی کننده‌های سطوح بیمارستانی و دامپزشکی‌ها
تأثیر پی اچ ام بی در درمان زخم
در حال حاضر یکی از مناسب‌ترین مواد آنتی‌سپتیک برای زخم‌های حاد و مزمن (زخم‌های عروقی، زخم فشاری و دیابت)، جراحت‌های پوستی، سوختگی‌ها محسوب می‌شود.
پلی هگزانید دارای فعالیت آنتیمیکروبیال است که عملکردی مهم در محصولات درمان و مدیریت زخم دارد.
همچنین دارای ویژگی‌هایی است که آن را به ویژه برای استفاده در زخم‌های حاد و مزمنی که به شدت کلونیزه شده و عفونت موضعی دارند، مناسب می‌گرداند. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:
- اثر پایدار پس از استفاده
- بهبود روند ترمیم زخم
- خواص ضد التهابی
- حذف بیوفیلم
- کاهش درد
- کاهش بوی زخم
- تسریع تشکیل بافت گرانوله
- افزایش فعالیت سلولهای کراتینوسیت در تولید پپتیدهای آنتیمیکروبیال
- افزایش فعالیت سلولهای فیبروبلاست در تولید کلاژن
- کاهش اسلاف و بافت فیبرینی در زخم
- کاهش آنزیمهای تخریب کننده ماتریس خارج سلولی (آنزیمهای ماتریکس متالوپروتئیناز، MMPs)
- پانسمان های حاوی پی اچ ام بی
شرکت طبازیست پلیمر(تریتا) تولیدکننده انواع پانسمان‌های پیشرفته زخم است. با توجه به ویژگی‌های فوق‌العاده پلی‌هگزانید، این ماده در محصولات با کاربردهای متفاوت تریتا به کار برده شده است.
اسپری آنتی‌سپتیک طباسپت یکی از این محصولات است که حاوی پی اچ ام بی و سورفکتانت بتائین بوده که برای پیشگیری و درمان عفونت زخم استفاده می‌گردد. طباسپت دارای اثرگذاری گسترده‌ای بر روی انواع زخم‌ها و میکروارگانیسم‌ها است. میکروارگانیسم‌های مقاوم به درمان VRE, MRSA, MRE, VRSA و MRAB از جمله مواردی هستند که این اسپری بر روی آن‌ها تأثیرگذار است.
ژل ایکس طباست به عنوان هیدروژل پیشگیری و پاکسازی بستر زخم ، ژل ایکس پلاس طباسپت به عنوان هیدروژل پیشرفته دبریدمان و فوم پلی‌اورتان آنتیمیکروبیال طبافلکس از دیگر محصولات تریتا هستند.
همچنین ببینید: بررسی علت توقف درمان زخم یا کندی روند بهبود آن ها