قطع عضو در دیابت

قطع عضو در دیابت

معمولاً حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد زخم‌های پا بهبود می‌یابند، ۱۰ تا ۱۵ درصد فعال باقی می‌مانند و ۵ تا ۲۴ درصد در یک دوره ۶ تا ۱۸ ماهه پس از اولین ارزیابی، منجر به قطع عضو می‌شوند.

قطع اندام یکی از عوارض شایع دیابت بوده و احتمال قطع پا در افراد مبتلا به دیابت بسیار بیشتر از افراد دیگر است. در هر ۳۰ ثانیه یک عضو به دلیل دیابت در جایی از دنیا از دست می‌رود.

مطالعات بالینی و جامعه نشان داده است که راهبردهایی با هدف آموزش به بیمار، شناسایی پای در معرض خطر، اجرای اقدامات پیشگیرانه (کفش مناسب، آموزش به بیمار، کنترل قند) و مدیریت چند رشته‌ای می‌تواند میزان قطع عضو در بیماران دیابتی را تا حدود ۵۰ درصد کاهش دهد. برای کاهش میزان قطع عضو، تیم‌های چند رشته‌ای استراتژی‌های درمانی را توسعه داده‌اند که نتایج خوبی در بهبود و کاهش میزان قطع عضو داشته‌است. اولین دستورالعمل برای پیشگیری و درمان پای دیابتی توسط کارگروه بین‌المللی پای دیابتی در سال ۱۹۹۹ تهیه و منتشر شده است. این دستورالعمل‌ها در سال‌های بعد به روزرسانی شده‌اند.

علت قطع عضو پا در دیابت

مشکلات پای دیابتی تقریباً ۵۰ درصد از روزهای بستری در بیمارستان افراد دیابتی را تشکیل می‌دهد. تقریباً ۱۰ تا ۱۵ درصد از بیماران دیابتی در برخی از مراحل زندگی خود دچار زخم پا می‌شوند و ۱۵ درصد از تمام جراحی‌های قطع عضو در بیماران دیابتی انجام می‌شود. برای اکثر افراد مبتلا به دیابت، زخم پا علت اصلی عوارضی است که منجر به از دست دادن اندام می‌شود.

شایع‌ترین علت قطع عضو در دیابت، ایسکمی(کاهش خون رسانی) و عفونت است.

بسیاری از افراد مبتلا به دیابت به بیماری شریان محیطی (PAD) مبتلا هستند که باعث کاهش جریان خون در پاها می‌شود. همچنین، بسیاری از افراد مبتلا به دیابت دچار نوروپاتی هستند که باعث می‌شود درانتهای پاهای خود حس لامسه نداشته باشند. این مشکلات سبب ابتلا به زخم‌ می‌شوند. زخم پای دیابتی، یک زخم باز روی پا است که به سختی قابل بهبود است.

اگر زخم پا درمان نشود، می‌تواند بدتر شده و به صورت عفونت، گانگرن و در نهایت از دست دادن جزئی یا کلی اندام گسترش یابد.

همچنین سیگار کشیدن یکی از بزرگ‎ترین خطرهای تهدیدکننده برای افراد دیابتی است. سیگار بر رگ‌های خونی کوچک تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث کاهش جریان خون در پاها شده که در نتیجه آن زخم‌ها به‌آرامی بهبود پیدا خواهند کرد. کشیدن سیگار همچنین به شدت به نوروپاتی مرتبط است. بسیاری از افراد مبتلا به دیابت که نیاز به قطع عضو دارند، سیگاری هستند.

پیامد های دلیل قطع عضو در دیابت

زخم و قطع پا تا حد زیادی بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر می‌گذارد و منجر به وارد شدن بار اقتصادی بر بیمار و سیستم مراقبت‌های بهداشتی می‌شود. بنابراین پیشگیری از زخم پا و در نتیجه قطع عضو، از اولویت‌های اصلی ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی است.

جراحی قطع عضو در پای دیابتی، چالشی جدی برای جراحان است. زیرا باید به‌عنوان یک عمل ترمیمی در نظر گرفته شود تا عملکرد پا بدون پروتز یا با پروتز مانند قبل از جراحی باشد. زمان انجام عمل، تکنیک جراحی، سطح قطع عضو و برنامه توانبخشی به یک اندازه مهم هستند.

قطع عضو در بیماران دیابتی در سنین پایین‌تری نسبت به جمعیت غیر دیابتی انجام می‌شود. در بسیاری از بیماران نیاز به قطع چندین عضو است. حدود ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به دیابت، در یک دوره ۱.۵ تا ۲ ساله پس از اولین قطع عضو، همان پا یا پای دیگر تحت جراحی قطع عضو قرار می‌گیرد.

قطع عضو غیرضروری برای یک زخم مزمن نوروپاتیک بهبود نیافته، ممکن است مشکل را به طور موقت حل کند. حتی قطع عضوهای جزئی ساختار پا را مخدوش می‌کند و بیماران در آینده مستعد قطع عضو دوباره خواهند شد. در واقع هر نوع قطع عضو، بیومکانیک پا را تغییر می‌دهد و به عنوان یک عامل خطر برای عود زخم پا و همچنین برای آمپوتاسیون مجدد در نظر گرفته می‌شود.

علاوه بر این، میزان مرگ و میر به دنبال قطع عضو بالا است: تقریباً ۴۰ تا ۵۰ درصد بیماران مبتلا به دیابت در طی یک دوره ۵ ساله پس از اولین قطع عضو می‌میرند.

پیشگیری از قطع عضو پا دیابتی

از دست دادن اندام، ترس جدی برای افراد مبتلا به دیابت است. اکثر قطع عضوها با معاینه روزانه پاها، مراجعه منظم به پزشک، ترمیم به موقع و اصولی زخم و پوشیدن کفش مناسب قابل پیشگیری هستند. در صورتی که فرد مبتلا به دیابت از نوروپاتی (از دست دادن حس در پا) رنج می‌برد، تشخیص زخم پا دشوار است. با این حال، حتی اگر فردی نوروپاتی داشته باشد، شناسایی و درمان زخم پا با یک استراتژی درست آسان است.

در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکل در پا، فوراً به پزشک مراجعه کنید. به کارگیری روش مناسب برای حفظ سلامت پا می‌تواند یک راه ساده برای جلوگیری از قطع عضو باشد. برای مدیریت بهتر سلامت پا و کاهش خطر از دست دادن اندام، این مراحل را انجام دهید:

برای معاینه پاهای خود به طور منظم (حداقل دو بار در سال) به پزشک مراجعه کنید. هنگام مراقبت از زخم یا سایر مشکلات پا، همیشه از توصیه‌های پزشک خود پیروی کنید

اگر نوروپاتی دارید، از کفش های طبی و مناسب استفاده کنید.

کفشی را انتخاب کنید که فضای کافی برای پاهایتان داشته باشد. همچنین هر نوع کفی طبی مخصوصی که پزشک برای شما تجویز کرده است، تهیه کنید. اطمینان حاصل کنید که بین انگشتان پا و جلوی کفشتان ۱ سانتی‌متر فاصله داشته باشد و به اندازه‌ای گشاد باشند که پای شما با کف کفش اصطکاک نداشته باشد.

همچنین ببینید: مراقبت‌هایی برای زخم فشاری 

همیشه از پاهای خود محافظت کنید، به‌خصوص اگر برای شما تشخیص نوروپاتی داده شده است. هر زمان که بیدار هستید و راه می‌روید کفش‌های مناسب بپوشید و هرگز پابرهنه راه نروید.

روزانه پاهای خود را از نظر زخم، تاول یا لکه‌های قرمز بررسی کنید و در صورت داشتن سؤال یا مشاهده بدتر شدن شرایط با پزشک خود تماس بگیرید.

اگر در پاهای خود ورم دارید، پزشک ممکن است جوراب‌های فشاری را برای کمک به کنترل تورم تجویز کند. پوشیدن جوراب‌های فشرده به حفظ یکپارچگی پوست شما کمک می‌کند و ممکن است تناسب کفش را بهبود بخشد.

کفش‌های خود را در صورت نیاز یا توصیه پزشک، سالانه یا زودتر را تعویض کنید.

پانسمان های مناسب قطع عضو

پس از جراحی قطع عضو مراقبت از محل جراحی در افراد دیابتی ضرورت دارد تا دچار عفونت و عوارض ناشی از آن نشوند. به این منظور می‌توان از پانسمان‌های پیشرفته استفاده کرد. پانسمان‌های پیشرفته تریتا زخم ناشی از آمپوتاسیون را پاکسازی و از عفونت آن جلوگیری کرده، همچنین باعث تسریع در ترمیم بافت آسیب دیده می‌شوند.

پانسمان‌های مناسب برای محل آمپوتاسیون شامل اسپری طباسپت، ژل ایکس طباسپت و طبافلکس (فوم پلی اورتان)هستند.

تریتا | برای هر زخمی درمانی دارد.