زخم تروما چیست؟
آسیب تروماتیک اصطلاحی است که به آسیبهای فیزیکی با شروع و شدت ناگهانی اشاره داشته و یکی از مشکلات متداول در مراجعه افراد به اورژانس میباشد و تقریبا ۵.۴% از کل ویزیتها و تا ۲۴% از کل پروندههای پزشکی را تشکیل میدهند. طیف این جراحات بسیار زیاد است و از خراشیدگی و برشهای جزئی پوست یا پارگی تا زخمهایی با آسیب بافتی گسترده، آسیب به استخوان و اندامهای داخلی را شامل می‌شود. زخمهای حاد،بریدگی و زخمهای نافذ سه دسته اصلی آسیبهای تروماتیک هستند.
زخم حاد
زخم حاد زمانی رخ می‌دهد که به ساختار پوست آسیب وارد شود . یک زخم حاد به طور معمول حاوی اجسام خارجی مانند شن،شیشه یا فلز است. در هنگام ایجاد زخمهای حاد زخم تروما،لایههای بافت به راحتی در قسمت داخلی بریدگی قابل مشاهده هستند.
زخم های بریدگی
این نوع زخم نتیجه برخورد جسمی تیز و برنده با پوست و لایههای زیرین آن است.
زخم های نافذ
این نوع جراحت عمیقتر بوده و شدیدترین نوع آسیبهای زخم تروماتیک هستند و غالبا در اثر برخورد چاقو یا اصابت گلوله رخ میدهند. زخمهای نافذ می‌توانند نفوذ عمیق در سیستمهای اصلی بدن داشته باشند و زخم هایی با درجات بالا ایجاد کنند.
دلایل متداول ایجاد آسیبهای زخم تروماتیک:
جراحات زخم تروما می‌توانند به دلایل زیر رخ دهند:
بریدگی: به طور کلی در اثر چاقو ایجاد می‌شوند . برشهای حاصل از این نوع زخم‌ها معمولا دارای لبههای تیز هستند.
ساییدگی جراحت ناشی از ساییده شدن شی بر روی عضو میباشد. عموما حاوی نوعی ماده خارجی مانند شن، ماسه، فلز و یا شیشه هستند.
له شدگی: زمانی رخ میدهند که قسمتی از بدن تحت فشار بالایی قرار میگیرد . این صدمات میتواتند به سادگی کوبیدن انگشت به در و یا گیر افتادن به مدت طولانی در زیر بار باشد.آسیبهای ناشی از فشرده شدن (له شدن) منجر به تخریب قابل توجه بافت پوست و لایههای حمایتی زیرین آن می‌شود. این نوع جراحات معمولا دارای الگوی پارگی پیچیده هستند.
زخمهای اصابت گلوله: می‌توانند هم در قسمت ورودی و هم در قسمت خروجی باعث ایجاد زخم شود.
گازگرفتگی حیوانات که می‌توانند به پوست و بافت نفوذ کنند.
انواع متداول آسیب های زخم تروماتیک:
- آسیب زخم تروماتیک مغز
- آسیب نخاعی
- شکستگی ستون فقرات
- قطع عضو زخم تروماتیک
- آسیب به صورت
- آسیبهای فشاری (له شدگی)
- ضربه مغزی
- شکستگی استخوان
- در رفتگی یا شکستگی فک
- شکستگی جمجمه
- بریدگی و زخمهای حفرهای
- پنوموتوراکس
- کوفتگی میوکارد(ماهیچه قلب)
- سوختگی
- آسیب الکتریکی
ارزیابی شدت آسیب های زخم تروماتیک بر اساس معیارهایی وابسته به میزان کشندگی،عوارض و زمان بستری در بیمارستان انجام می‌شود. و در شش دسته جزئی،متوسط،جدی،شدید،بحرانی، غیر قابل درمان طبقهبندی می‌شود.
علائم زخم های تروماتیک:
معمولا موارد زیر بعد از رخ دادن آسیبهای تروماتیک ایجاد می‌شوند:
- تورم در اطراف زخم
- قرمزی ( التهاب)
- خونریزی
- احتمال تب همراه با عفونت
- ترشح از محل زخم
هر یک از این علائم می‌تواند خفیف یا شدید باشد.علائم جدیتر مانند تغییر در سطح هوشیاری، تنفس سخت،خونریزی شدید و غیر قابل کنترل،استفراغ و نبض ضعیف نشان دهنده وضعیت تهدید کننده بوده و بیمار باید بلافاصله به دنبال مراقبت توسط پزشک و درمانگر زخم باشد. درمان نکردن زخم در مراحل اولیه می‌تواند منجر به زخمهای شدیدتر شود.
خطرات آسیبهای تروماتیک:
متداولترین خطرات آسیبهای تروماتیک شامل موارد زیر میباشد:
۱.عفونت
۲.ایجاد نکروز
۳.ایجاد برآمدگی و اسکار در اطراف زخم
۴.التهاب
مدیریت زخم :
هدف مدیریت زخم، جلوگیری از عفونت و دستیابی به اسکاری است که از نظر زیبایی قابل قبول باشد. مدیریت نادرست ممکن است منجر به عفونت زخم و همچنین اسکارهای ناخوشایند یا کلویید شود.
مهمترین عامل در مدیریت جراحت تروماتیک، شستشوی دقیق و دبردیمان است.خطر عفونت در این نوع زخم‌ها با پاکسازی و دبریدمان اصولی کاهش مییابد. بقایای خارجی و بافت های مرده باید حذف شده تا تعداد باکتری‌های آلوده کاهش یابد و به محافظت از بیمار در برابر گسترش عفونت کمک کند. باقی مانده بافت زنده و خونرسانی مناسب باعث بهبود زخم با کمترین اسکار می‌شود.
درمان تخصصی این نوع آسیبها بر اساس شدت و نوع زخم می‌تواند متفاوت باشد اما گزینه‌های درمان پس از ایجاد آسیب تروماتیک شامل موارد زیر میباشد:
- متوقف کردن هر نوع خونریزی
- تمیز کردن کامل زخم
- پانسمان مناسب زخم برای جلوگیری از ایجاد عفونت
- مدیریت رطوبت زخم
همچنین ببینید: صفر تا صد مراقبت پای دیابتی
مراحل عمومی درمان تروما :
زخمهای پارگی:
بریدگی با استفاده از محلول آنتی سپتیک استریل، تمیز می‌شود و اجسام خارجی از زخم خارج می‌شوند. برای جلوگیری از عفونت از ژل آنتی باکتریال استفاده می‌شود و سپس یک پانسمان ثانویه برای تمیز نگه داشتن و محافظت از زخم اعمال می‌شود.
زخمهای نافذ:
ترمیم در این موارد اغلب در اتاق عمل و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود . پس از انجام برشهای جراحی، ماده خارجی در حالی که علائم حیاتی بیمار به طور مداوم تحت نظارت قرار دارد، از زخم خارج گشته و سپس زخم با استفاده از بخیه بسته شده یا از پانسمان های گرانولی حاوی کلاژن برای تحریک بافت استفاده می شود.
ساییدگی:
زخم با یک گاز استریل آغشته به محلول آنتی سپتیک پاک می‌شود تا هر گونه ماده خارجی را از بین ببرد. سپس زخم با پانسمان مناسب پوشیده می شود.پس از انتقال به مراکز درمانی تقریبا در تمام موارد زخم تروما، به بیمار واکسن کزاز تزریق می‌شود تا خطر ابتلا به عفونت کزاز کاهش یابد..
زخمهای سطحی زخم تروماتیک که باعث آسیب کم و حداقل تخریب بافت می‌شوند. و شامل آسیب به ساختارهای عصبی،عروقی یا آناتومیک مهم نیستند عمدتا با پانسمان های ورقه ای پایه کلاژن ترمیم می شوند. زخمهای سوراخ شده از اجسام نوک تیز، پوست را سوراخ کرده و به بافتهای عمیقتر نفوذ میکنند که بعد از شستشو با محلول های آنتی سپتیک نیاز به پانسمان های گرانولی برای تحریک بافت و پرشدن آن می باشد.
چنین زخمهایی در معرض خطر بیشتری برای عفونت،احتباس جسم خارجی و آسیب ساختاری هستند.
پیشگیری از آسیب های زخم تروماتیک
- ماشین آلات و اجسام تیز و برنده باید طبق دستورالعمل سازنده استفاده شده و نکات ایمنی مرتبط رعایت شود.
- اسلحه و سایر مواد منفجره باید فقط توسط بزرگسالان با آموزش گسترده استفاده شود و دور از دسترس کودکان نگه داشته شود.
- حین ورزش، بازی و فعالیت های تفریحی باید از تجهیزات حفاظتی مناسب استفاده کرده و تمامی قوانین ایمنی رعایت شود.
- حین رانندگی از کمربند ایمنی استفاده شده و کودکان در صندلی های مخصوص با اندازه مناسب، در صندلی عقب قرار داده شوند تا خطر جراحات ناشی از تصادفات رانندگی حداقل شود.
- مشاغل پرخطر از کلاه ایمنی،عینک،کفش مناسب استفاده کنند.
مراقبت های اولیه در درمان زخم تروما
زخمهای تروما به دسته‌ای از زخم‌ها گفته می‌شود که به واسطه انجام عمل جراحی در بدن به وجود می‌آید. در این بین یکی از سوالات بسیار مهم این است که به منظور مراقبت از زخم تروما باید به چه نکاتی توجه داشت؟ به منظور پاسخ به این سوال با تریتا همراه باشید تا در مورد مراقبت از زخم تروما توضیحات جامع و کاملی را به شما ارائه دهیم.
پاکسازی زخم تروما
مهم ترین نکته‌ای که در مدیریت زخمهای تروما باید به آن توجه داشته باشید این است که بافت مرده، بقایای خارجی، پوست تحریک شده و هماتوم زخم را بردارید تا تعداد باکتری‌های آلوده کاهش پیدا کند. این امر به محافظت از زخم تروما در برابر عفونت‌های مختلف، از جمله کزاز، کمک می‌کند و همچنین بافت باقیمانده را با خون رسانی مناسب کمک خواهد کرد تا روند بهبود زخم تروما با سرعت بیشتری انجام شود.
در زخمهای سطحی، فرآیند پاکسازی و دبریدمان را می‌توان از طریق شستشو انجام داد. در صورت وجود درد استفاده از بی حسی موضعی، مانند ۱٪ لیگنوکائین، ممکن است مفید باشد. اهمیت ایجاد تعادل بین درد ناشی از درم ابریژن در برابر درد ناشی از عبور سوزن از روی پوست موضوعی است که باید به آن توجه داشته باشید.
همچنین بی حسی موضعی، مانند ۲٪ لیگنوکائین نیز ممکن است مفید باشد، اما در مورد استفاده از آن در زخم‌ها تحقیقات زیادی انجام نشده است.
موضوع مهم این است که بافت تخلیه شده در بستر زخم، فرآیند بهبود را به تاخیر می‌اندازد و در برخی موارد از آن جلوگیری می‌کند. دبریدمان سریع ترین روش برای از بین بردن آن است، اما این کار را فقط باید یک فرد باتجربه و ماهر انجام دهد. در مواردی که دبریدمان گزینه مناسبی به حساب نمی‌آید، شاهد استفاده از هیپوکلریت ها، عوامل آنزیمی، هیدروژل ها، آلژینات‌ها و هیدروکلوئیدها هستیم.
البته باید به این موضوع اشاره کرد که استفاده از آنتی بیوتیک نمی‌تواند جایگزین پاکسازی کامل و دبریدمان باشد.
شستشو زخم تروما
در مرحله اول، منطقه آسیب دیده باید با مقدار زیادی آب نمک شستشو شود، ترجیحا آب باید تا ۳۷ درجه سانتی گراد گرم شود. با این حال، میزان فشار مورد نیاز برای شستشو کامل زخم موضوعی است که شاهد تحقیقات مختلفی بر روی آن هستیم. اگر بسیار کم باشد، ممکن است همچنان پوست آسیب دیده و بافت مرده بر روی زخم باقی بماند. اگر فشار بیش از حد بالا باشد، ممکن است بافت سالم را دچار آسیب کند یا باکتری‌ها را بیشتر وارد زخم کند.
فشار توصیه شده برای شستشو بین ۲ تا ۸ کیلوگرم در اینچ مربع است. این فشار را می‌توان با استفاده از یک سرنگ ۳۵ میلی لیتری و یک سوزن ۱۹ سنج تقریبی کرد.
یکی از عوارض احتمالی شستشو با فشار بالا، قرار گرفتن در معرض عفونت متقاطع است. استریل کردن اطراف زخم شانس عفونت زخم تروما را کاهش می‌دهد. که یکی از روش های مراقبت‌های اولیه از زخم تروما می باشد.
مواد چرب کننده می‌توانند به حذف چربی از پوست کمک کنند. این روش باید قبل از شستشو زخم با مایع اعمال شود. یکی از موضوعاتی که باید در این شرایط به آن توجه داشته باشید، آسپسیس است.
ضد عفونی کردن زخم
مراقبت‌های اولیه از زخم تروما : امروزه صحبت‌های مختلفی در مورد استفاده از محلول‌های ضد عفونی کننده موضعی برای زخم تروما وجود دارد. تحقیقات نشان می‌دهد آن‌ها یک عامل پاک کننده هستند که برای بهبود زخم بی اثر بوده و حتی دارای اثرات سمی بر روی بافت‌ها هستند که این مسئله می‌تواند باعث تأخیر در روند بهبود زخم شود. با این حال، برخی معتقدند که ممکن است به دلیل خواص ضد باکتریایی این ضد عفونی کننده ها، در مدیریت زخمهای تروما بتوان از آن‌ها استفاده کرد.
تحقیقات زیادی در مورد تاثیر داروهای ضد عفونی کننده بر زخمهای تروما انجام شده است، بنابراین پیشنهاد ما این است که برای استفاده از ضد عفونی کننده‌های موضعی باید با احتیاط عمل کنید. موضوع مهم دیگر این است که از ضد عفونی کننده‌ها نباید به عنوان یک عامل پاک کننده معمول استفاده کرد، چرا که برخی از محلول‌ها ممکن است تنها برای یک بار مصرف مفید باشند.
به عنوان مثال، محلول‌های صابونی مانند کلر هگزیدین ممکن است برای از بین بردن خون و خاکی که بر روی موها جمع شده اند مفید باشند و یا از پراکسید هیدروژن می‌توان برای برداشتن خاک و شن از سطح زخم استفاده کرد. پزشکان باید نسبت به اقدامات خود پاسخگو بوده و از علائم و موارد منع مصرف هر یک از داروهای ضد عفونی کننده آگاه باشند. این مسئله آن‌ها را قادر می‌سازد تا انتخابی آگاهانه داشته باشند.
بستن زخم تروما
اگر زخم تمیز شود، می‌تواند در درجه اول با استفاده از بخیه، نوارهای پوستی یا چسب آن را بست. در زخمهای عمیق، مطمئن شدن از عمق زخم و همچنین بستن درست سطح پوست بسیار مهم است. این مسئله شامل بستن زخم با بخیه عمیق و همچنین بستن پوست می‌شود. اگر این کار انجام نشود، ممکن است “فضای مرده” در زخم باقی بماند و تمرکز را برای تشکیل هماتوم و عفونت ایجاد کند.
اگر آلودگی یا بافت تخلیه شده از زخم برداشته نشود و زخم عفونت داشته باشد یا یک آسیب قدیمی باشد، ممکن است این مسئله شما را با چالش برای بستن زخم تروما مواجه کند. در چنین مواردی، گزینه‌های جایگزینی وجود دارد که از مهمترین این گزینه‌ها می‌توان به دست نگه داشتن برای بستن زخم در مرحله اولیه یا نبستن کامل زخم تروما اشاره کرد.
انجام این کار باعث می‌شود تا زخم با آوردن گوشت اضافی بهبود پیدا کند. به منظور افزایش سرعت روند بهبودی شما می‌توانید از محصولات زخم جدید شرکت تریتا، اسپری طباسپت و , ژل ایکس استفاده کنید. از مهم ترین ویژگی‌هایی که این دسته از محصولات دارند می‌توان به تسهیل دبریدمان و حذف بیوفیلم، مهار باکتری‌های مقاوم به درمان، تسریع درمان زخم، کوتاه شدن مدت زمان ترمیم، کاهش بوی زخم و… اشاره کرد.
تمامی این موارد در کنار هم باعث می‌شود تا استفاده از اسپری طباسپت و ژل ایکس بستر زخم را برای ترمیم آسان و سریع آماده کند.
حرف آخر
در این مطلب نگاهی به زخم تروما انداخته و در مورد مراقبت‌های اولیه از زخم تروما توضیحات جامع و کاملی را به شما ارائه کردیم. مطالعه این مطلب از سایت تریتا به شما کمک می‌کند تا در برخورد اولیه با یک زخم تروما بتوانید به خوبی آن را مدیریت کرده و با انجام مراقبت‌های اولیه به روند بهبود زخم تروما کمک کنید.