دیابت در کودکان

دیابت در کودکان

دیابت بیماری متابولیکی است که می تواند منجرب به عوارض شدید و مرگ زودرس شود. شیوع این بیماری در بین کودکان و نوجوانان در سراسر جهان در حال افزایش است. دیابت نوع یک، از شایع ترین بیماری های مزمن دوران کودکی است که با افزایش 21 درصدی همراه بوده است. هرچند که در دهه های گذشته اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک بوده اند، اما در حال حاضر با تغییر شیوه زندگی، افزایش مصرف فست فود و کاهش فعالیت بدنی باعث افزایش چاقی در کودکان و نوجوانان شده است، در نتیجه تقریبا نیمی از تشخیص های جدید دیابت در کودکان و نوجوانان را دیابت نوع دو به خود اختصاص داده است.

دیابت در کودکان سبب بروز مشکلاتی مانند بیماری‌های کلیوی، مشکلات قلب و عروق، نابینایی و کم بینایی، چربی خون، افزایش وزن کودکان، عدم درمان زخم ها و… می شود.

دیابت نوع 1 و نوع 2 در کودکان

دیابت نوع یک، نوعی اختلال خود ایمن شناخته می شود، در این حالت سیستم ایمنی بدن به سلول های تولید کننده ی انسولین در لوزالمعده حمله کرده و توانایی بدن در تولید انسولین را از بین می برد.

در دیابت نوع دو، سلول های بدن به درستی به انسولین پاسخ نمی دهند، این مشکل به دلیل بروز اختلالاتی در ناحیه گیرنده سلول که محل تأثیر انسولین بر روی سلول است ایجاد می شود.به این حالت مقاومت به انسولین گفته می شود. زمانی که  قند خون نتواند وارد سلول‌ها شود، در خون انباشته‌شده و درنتیجه قند خون، بالاتر از اندازه طبیعی خود می‌رود.

علت ایجاد دیابت در کودکان

علت ابتلا به دیابت نوع یک هنوز ناشناخته است. البته تصور می شود که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سابقه خانوادگی و فاکتور های محیطی مثل ویروس در این این بیماری نقش داشته باشند.

علت ابتلا به دیابت نوع دو ترکیبی از ژنتیک، استرس و شیوه ی زندگی است.برخی از گروه های قومی نظیر: آمریکایی های آفریقایی تبار،بومی آمریکایی و آسیایی در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

دیابت نوع یک قابل پیشگیری نیست اما دیابت نوع دو را با روش‌هایی می‌توان پیشگیری نمود. این روش‌ها شامل: ورزش و تحرک کافی، وزن مناسب، رژیم غذایی مناسب، کاهش استرس و… است.

علائم دیابت در کودکان

هر چند علایم بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما می توان علایم زیر را به عنوان شایع ترین برشمرد:

• پر ادراری به علت وجود گلوکز زیاد در ادرار و خون
• پرنوشی به علت از دست دادن آب زیاد از طریق ادرار و تعریق
• پرخوری، کاهش وزن و خستگی به علت عدم استفاده سلول ها از گلوکز
• اغما و کما به علت افت ناگهانی و شدید قند خون
• علایم گوارشی
• تاری دید

محصولات پیشرفته زخم

روش‌های تشخیصی دیابت کودکان

دیابت با آزمایش قندخون ناشتا و تست گلوکز تشخیص داده می‌شود و تست تحمل گلوکز هم برای بررسی قندخون پس از مصرف صبحانه است.

آزمایش ای وان سی (A1C) مقدار میانگین گلوکز را در طی 3 ماهه گذشته نشان می‌دهد که برای تشخیص دیابت بسیار مهم است.

از روش‌های دیگر مانند آزمایش ادرار هم می‌توان به داشتن دیابت پی برد.

نحوه برخورد با کودکان دیابتی

به کودکان در ارتباط با بیماریشان دروغ نگویید و اطلاعات و دانستنی‌های لازم را به آنها آموزش دهید.

برای کنترل دیابت در کودکان با سخت‌گیری های بیجا و بیش از اندازه به کودکان استرس ندهید.

نحوه اندازه گیری قندخون را با دستگاه‌های تست خانگی قندخون به آنها آموزش دهید.

خوراکی‌های بی قند و رژیمی برای تنقلات آنها تهیه نمایید، نه اینکه آنها را کاملاً از تنقلات منع کنید.

دیابت را در نظر کودکان بیماری سخت و هولناک جلوه ندهید.

درمان دیابت در کودکان

بسیار مهم است که این بیماری هر چه زودتر تشخیص داده شـود و درمــان آن هر چه سریع تر آغاز شود. دیابت قابل درمان  نیست، ولی هدف آن است که سطح گلوکز خون تا حد امکان در محدوده طبیعی باقی بماند تا عوارض بیماری هر چه دیرتر و کمتر بروز کنند. با آموزش‌های لازم و رژیم غذایی مناسب، مصرف منظم داروها و تزریق انسولین و ورزش می‌توان دیابت در کودکان را کنترل نمود.

از بهترین ونتیجه‌ بخش ترین روش‌های درمان در کودکان تزریق انسولین می‌باشد. انسولین به شکل خوراکی نمی‌توان مصرف کرد و باید به صورت تزریقی مصرف نمود. انسولین تزریق شده جایگزین ترشحات هورمون انسولین در بدن می‌شود و دیابت را در کودکان قابل کنترل می‌کند.

نکات آموزشی دیابت در کودکان

بیشتر کودکان به 2 تا 3 بار تزریق روزانه انسولین نیاز دارند که در زمان های تعیین شده انجام می شود. برخی به بیش از یک نوع انسولین نیاز دارند. باید به این نکته توجه داشت که نوع و زمان تزریق انسولین توسط پزشک تجویز می شود. تـزریـق انسولین ممکن اســت سبب تجمع نامناسب بافت چربی در منطقه تـزریـق شــود.

بـرای جلوگیری از آن  بهتر است هر دو بار محل تزریق عوض شود. والدین باید با محبت و مالیمت بـرای کـودک توضیح دهند که اگر چه تزریق انسولین دردنــاک اسـت، ولی بــرای سالمتی او ضـــروری اســت. باید سعی شـود که تزریقات با حداقل مقاومت کودک انجام شود، از این رو ضروری است مقدار انسولین لازم را دور از دید کودک در سرنگ کشیده و سپس با حداقل سر و صدا و ترساندن او، تزریق انجام شود.

وقتی کودک بزرگتر شد باید خود مسؤولیت تزریق انسولین را به عهده بگیرد. والدین باید آماده باشند تا در زمان مناسب به او آموزش دهند.در این بیماری مسایل روانـــی کــودک اهمیت زیـــادی دارنـــد. کـودک دیابتی حس میکند با دوستانش فرق دارد به ویژه که از خوردن بستنی محروم است. باید فضایی ایجاد شود که کودک غم ها و ناراحتی هایش را با والدین در میان بگذارد. باید حداقل چند بار در روز قندخون کودک را با تست‌های خانگی اندازه گیری نمایید.

تغذیه و رژیم غذایی

کودک دیابتی در طول روز علاوه بر وعده های اصلی باید سه نوبت از مواد غذایی مناسب به عنوان وعده فرعی استفاده کند. چربی غذا باید کم و بیشتر از نوع نباتی باشد و از غذاهای پرفیبر استفاده شود. مقدار غذای مناسب برای کودک بر اساس میزان مصرف انسولین باید به شکل منقسم برای کودک تنظیم شود. بــرای ایـن کـار مـی تـوان از یک متخصص تغذیه کمک گرفت. رژیم غذایی کودکان باید سرشار از سبزیجات و میوه‌ها و فاقد هرگونه مواد قندی و نوشیدنی‌های شیرین باشد. مصرف پروتئین‌ها و چربی‌ها باید محدود و به اندازه لازم باشد.

عوارض دیابت در کودکان

• اگر دیابت در کودکان درمان نشود می‌تواند به چشم‌های کودک آسیب برساند و حتی سبب نابینایی در کودک شود.
• از مشکلات بسیار خطرناک دیابت در کودکان آسیب‌های کلیوی می‌باشد که ممکن است سبب از دست دادن کلیه‌های کودک شود.
• کودکان مبتلا به دیابت در صورت عدم کنترل و درمان دیابت به فشارخون دچار می‌شود که ممکن است خود زمینه ساز بیماری‌های قلبی عروقی باشد.
• گاهی دیابت در کودکان و نوجوانان سبب کلسترول بالا می‌شود که برای کودکان بسیار سخت می‌باشد.
• دیابت پیشرفته در کودکان سبب می‌شود که زخم‌های ایجاد شده در بدن کودک به کندی بهبود یابند و باید برای درمان زخم آن سریعاً با روش‌های مناسب اقدام نمود.
• حتی در موارد نادر دیابت در کودکان سبب بروز زخم‌های دیابتی می‌شود. البته جای نگرانی نمی‌باشد و می‌توان به درمان زخم دیابتی پرداخت. ولی انجام اقدامات پیشگیرانه بهتر می‌باشد.
• اگر دیابت نوع یک و در موارد نادر دیابت نوع دو، در کودکان کنترل  نشود سبب کتواسیدوز دیابتی می‌شود که از علل اصلی مرگ و میر سالیانه کودکان دیابتی است.