درمان لنف ادم
بیماری لنف ادم یک مشکل پوستی و بافتی است که به طور معمول در افرادی که دارای آسیب یا اختلال در سیستم لنفاوی هستند، اتفاق می‌افتد. این بیماری می‌تواند منجر به تورم، درد و عفونت در قسمت‌های مختلف بدن شود و برای فرد تأثیرات جسمی و روانی منفی ایجاد کند. در این مقاله، به شما راهنمای کاملی برای درک و مراقبت از بیماری لنف ادم ارائه خواهیم داد. با مطالعه این مقاله، شما با علائم، عوامل خطر، روش‌های تشخیص و درمان این بیماری آشنا خواهید شد که می‌تواند به بهبودی و کاهش عوارض آن کمک کند.
بیماری لنف ادم یک مشکل پزشکی است که معمولا به علایم خاصی همراه است که می‌تواند به تشخیص آن کمک کند. یکی از علایم بارز این بیماری، تورم و تغییر در اندازه بخش‌های بدن است. این تورم معمولا به صورت ناگهانی و بدون دلیل آشکاری رخ می‌دهد و می‌تواند باعث عدم توانایی در حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره شود.
درد و تنگی نیز از علائم دیگری است که ممکن است در بیماران مبتلا به لنف ادم دیده شود. این درد معمولا به صورت مزمن و پیوسته حس می‌شود و می‌تواند باعث عدم راحتی و ناراحتی شدید شود. تنگی نیز می‌تواند باعث محدودیت در حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره شود.
تغییر در پوست و درجه حرارت قسمت مبتلا نیز از نشانه‌های مهم بیماری لنف ادم است. پوست ممکن است در این قسمت‌ها ضخیم و سفت شود و در برخی موارد می‌تواند داغ یا سرد به لمس باشد. این تغییرات معمولا نشانه‌هایی از بروز مشکلات جدی در سیستم لنفاوی هستند.
سفتی و سختی در بافت مورد نظر نیز می‌تواند به عنوان یکی از علایم بیماری لنف ادم مطرح شود. این سفتی ممکن است با لمس قسمت مبتلا تشخیص داده شود و معمولا نشانه‌ای از انسداد یا مشکل در حرکت لنف است. این مشکل می‌تواند با منابع و درمان‌های مناسب کنترل شود.
عوامل خطر بروز بیماری لنف ادم شامل عوامل مختلفی است که می‌تواند به بروز این بیماری منجر شود. یکی از این عوامل خطر، جراحی‌های پستان است. زیرا در این نوع جراحی‌ها، لنفاوی‌های بدن ممکن است آسیب ببینند و عمل‌کرد صحیح خود را از دست دهند.
عامل خطر دیگری که می‌تواند باعث بروز بیماری لنف ادم شود، عفونت‌های مزمن است. افرادی که به‌طور مداوم با عفونت‌های مزمن مبارزه می‌کنند، ممکن است خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری داشته باشند.
تابعیت طولانی مدت به فشار وارده نیز می‌تواند یکی از عوامل خطر بروز بیماری لنف ادم باشد. به عنوان مثال، افرادی که به‌طور مداوم در معرض فشار وارده به لنفاوی‌ها قرار دارند، ممکن است با مشکلات لنف ادم روبرو شوند.
آسیب به لنفاوی‌ها از رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی نیز می‌تواند یک عامل خطر برای بروز بیماری لنف ادم باشد. زیرا درمان‌هایی که از روش‌های رادیوتراپی یا شیمی‌درمانی استفاده می‌کنند، ممکن است به لنفاوی‌ها آسیب بزنند و عمل‌کرد آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهند.
روش‌های تشخیص بیماری لنف‌ادم شامل چندین تکنیک مختلف است که هر یک به نحوی بهبود و تشخیص بیماری کمک می‌کنند.
لنف ادم به تورمی گفته می‌شود که به‌طور کلی در یکی از دست‌ها یا پاهای شما ایجاد می‌شود. البته گاهی اوقات هر دو دست یا هر دو پا نیز متورم می‌شوند. ادم لنفاوی ( یا ورم لنفاوی ) معمولاً به دلیل حذف یا آسیب به غدد لنفاوی شما به‌عنوان بخشی از درمان سرطان ایجاد می‌شود. این نتیجه انسداد در سیستم لنفاوی، که بخشی از سیستم ایمنی بدن است، می‌باشد. انسداد از تخلیه مایع لنفاوی جلوگیری می‌کند و تجمع مایعات منجر به تورم می‌شود. در این مطلب قصد داریم تا نگاهی به سیستم انسداد لنفاوی انداخته و در رابطه با آن توضیحاتی را به شما ارائه دهیم، پس با تریتا همراه باشید.
بیماری لنف ادم چیست ؟
همان‌طور که اشاره کردیم ورم لنفاوی یا انسداد لنفاوی (Lymphedema) به شرایطی گفته می‌شود که در آن مایع در درون بافت‌ها انباشته و باعث تورم آن می‌شود. ادم لنفاوی از جمله بیماری‌های ناتوان‌کننده می‌باشد. نکته مهمی که باید بدانید این است که لنف ادم غیرقابل درمان است، بااین‌حال با مراقبت بسیار می‌توان آن را کنترل کرد. گرچه در حال حاضر هیچ درمانی برای ورم لنفاوی وجود ندارد، اما با تشخیص زودهنگام و مراقبت دقیق از اندام آسیب‌دیده می‌توان آن را مدیریت کرد.
علائم بیماری لنف ادم
علائم و نشانه‌های انسداد لنفاوی که در بازو یا پای آسیب‌دیده شما رخ می‌دهد، شامل موارد زیر است:
- تورم قسمت یا کل بازو یا پا، از جمله انگشتان دست‌وپا
- احساس سنگینی یا تنگی
- دامنه حرکت محدودشده
- درد یا ناراحتی
- عفونت‌های مکرر
- سخت شدن و ضخیم شدن پوست (فیبروز)
تورم ناشی از ورم لنفاوی متغیر است و از تغییرات خفیف تا تورم‌ها قابل‌توجه در اندازه بازو یا پا تا تغییرات شدید که استفاده از اندام را سخت می‌کند را شامل می‌شود. ورم لنفاوی ناشی از درمان سرطان ممکن است تا ماه‌ها یا سال‌ها پس از درمان رخ ندهد. در صورت مشاهده تورم مداوم در بازو یا پا باید به سراغ پزشک بروید.
علل ایجاد لنف ادم
سیستم لنفاوی برای حفظ سلامت بدن بسیار مهم است. این ماده مایع لنفاوی غنی از پروتئین را در سراسر بدن شما گردش می‌دهد و باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد زائد را جمع می‌کند. سیستم لنفاوی شما این مایع و مواد مضر را از طریق عروق لنفاوی شما حمل می‌کند. پسماندها توسط لنفوسیت‌ها (سلول‌های مبارزه کننده با عفونت که در غدد لنفاوی شما زندگی می‌کنند) فیلتر می‌شوند و درنهایت از بدن خارج می‌شوند. ورم لنفاوی زمانی رخ می‌دهد که عروق لنفاوی شما قادر به تخلیه کافی مایعات لنفاوی نباشند، معمولاً بازو یا پا از اصلی‌ترین بخش‌های بدن هستند که با مشکل ورم لنفاوی مواجه می‌شوند. ورم لنفاوی می‌تواند اولیه یا ثانویه باشد. این به آن معنا است که ممکن است خودبه‌خود رخ دهد که به آن ورم لنفاوی اولیه می‌گویند و یا می‌تواند توسط بیماری دیگری ایجاد شود که ادم لنفاوی ثانویه نام دارد. لنف ادم ثانویه بسیار شایع‌تر از لنف ادم اولیه است.
علل به وجود آمدن لنف ادم ثانویه
هر شرایط یا روشی که به غدد لنفاوی یا عروق لنفاوی شما آسیب برساند، می‌تواند باعث ورم لنفاوی شود. از مهم‌ترین علل بروز این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عمل جراحی
برداشتن یا صدمه به غدد لنفاوی و عروق لنفاوی ممکن است منجر به ورم لنفاوی شود. به‌عنوان مثال ممکن است غدد لنفاوی برای بررسی شیوع سرطان پستان برداشته شود و غدد لنفاوی ممکن است در جراحی که رگ‌های خونی اندام شما را درگیر می‌کند، آسیب ببینند.
پرتودرمانی برای سرطان
تابش می‌تواند باعث ایجاد زخم و التهاب در غدد لنفاوی یا عروق لنفاوی شما شود.
سرطان
اگر سلول‌های سرطانی رگ‌های لنفاوی را مسدود کنند، ممکن است ورم لنفاوی ایجاد شود. به‌عنوان‌مثال یک تومور در حال رشد در نزدیکی غده لنفاوی یا رگ لنفاوی می‌تواند به‌اندازه کافی بزرگ شود تا بتواند جریان مایع لنفاوی را مسدود کند. عفونت غدد لنفاوی یا انگلی که بتواند جریان مایع لنفاوی را محدود کند.
علل به وجود آمدن لنف ادم اولیه
لنف ادم اولیه یک بیماری نادر و ارثی است که به دلیل مشکلات رشد عروق لنفاوی در بدن شما ایجاد می‌شود. علل اصلی به وجود آمدن ورم لنفاوی اولیه شامل موارد زیر است:
- بیماری میلروی (لنف ادم مادرزادی): این اختلال از نوزادی شروع می‌شود و باعث تشکیل غیرطبیعی غدد لنفاوی می‌شود.
- بیماری میگ (ورم لنف ادم): این اختلال غالباً باعث ایجاد انسداد لنفاوی در دوران بلوغ یا در دوران بارداری می‌شود، اگرچه ممکن است بعداً تا ۳۵ سالگی بروز کند.
- ورم لنفاوی با تأخیر (لنف ادم تاردا): این مورد به‌ندرت اتفاق می‌افتد و معمولاً پس از ۳۵ سالگی شروع می‌شود.
موارد تأثیرگذار بر انسداد لنفاوی
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به ادم لنفاوی را پس از سرطان، در طول درمان سرطان یا در هنگام درگیر شدن با بیماری‌های مختلف افزایش دهند، عبارتند از:
- بالا بودن سن
- اضافه‌وزن یا چاقی
- آرتریت روماتوئید یا پسوریازیس
جلوگیری از لنف ادم
اگر تحت عمل جراحی سرطان قرارگرفته‌اید یا قصد جراحی دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا این عمل شامل غدد لنفاوی یا عروق لنفاوی شما می‌شود. نکته مهم این است که آیا پرتودرمانی شما شامل غدد لنفاوی می‌شود یا خیر، بنابراین پیش از انجام عمل حتماً از خطرات احتمالی آگاه شوید. برای کاهش خطر ورم لنفاوی بهتر است تا به نکات زیر توجه داشته باشید:
از دست یا پای خود محافظت کنید
از آسیب‌دیدگی اندام آسیب‌دیده خودداری کنید. بریدگی‌ها، خراش‌ها و سوختگی‌ها می‌توانند باعث به وجود آمدن عفونت شوند. به همین دلیل در برابر اشیای تیز حتماً از خود محافظت کنید.
در دوران نقاهت به‌دست یا پای خود استراحت بدهید
تا زمان بهبودی کامل، پس از جراحی یا در طول فرآیند پرتودرمانی از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
جلوی برخورد حرارت و یا سرما به بازو یا پا خود را بگیرید
به‌هیچ‌عنوان مواردی مثل پد گرم‌کننده را روی اندام آسیب‌دیده خود قرار ندهید. همچنین از اندام آسیب‌دیده خود در برابر سرمای شدید نیز محافظت کنید.
لباس تنگ نپوشید
از پوشیدن هر لباسی که می‌تواند بازو یا ساق شما را منقبض کند، مانند لباس‌های تنگ خودداری کنید.
دست یا پای خود را تمیز نگه‌دارید
مراقبت از پوست و ناخن را در اولویت‌های اصلی خود قرار دهید. پوست بازو یا ساق پا خود را به‌صورت روزانه چک کنید. از بروز هر مسئله که می‌تواند باعث عفونت بدن شما شود را جلوگیری کنید.
تشخیص ادم لنفاوی
اگر در معرض خطر ادم لنفاوی هستید، به‌عنوان‌مثال، اگر اخیراً جراحی سرطان در غدد لنفاوی خود انجام داده‌اید، پزشک ممکن است بر اساس علائم و نشانه‌های شما انسداد لنفاوی را تشخیص دهد. اگر علت ورم لنفاوی شما چندان واضح نیست، ممکن است پزشک آزمایش‌ها تصویربرداری را برای دیدن سیستم لنفاوی شما تجویز کند. آزمایش‌ها تجویز شده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اسکن MRI
با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی، تصویر ۳ بعدی و با وضوح‌بالا از بدن شما گرفته می‌شود.
سی تی اسکن
در این روش اشعه ایکس تصاویر دقیق و مقطعی از ساختارهای بدن شما را ثبت می‌کند. سی تی اسکن می‌تواند انسداد در سیستم لنفاوی را نشان دهد.
سونوگرافی داپلر
این سونوگرافی با پرتاب امواج صوتی با فرکانس بالا، از سلول‌های قرمز خون، جریان و فشارخون را بررسی می‌کند. این سونوگرافی می‌تواند به یافتن انسداد کمک کند.
تصویربرداری رادیونوکلاید از سیستم لنفاوی شما (لنفوسینتیگرافی)
در طول این آزمایش به شما یک ماده رادیواکتیو تزریق می‌شود و سپس توسط دستگاه اسکن می‌شود. تصاویر حاصل نشان می‌دهد که کدام رگ‌های شما با مشکل انسداد مواجه است.
آزمایش فشار لنفاوی
این آزمون به منظور اندازه‌گیری فشار در سیستم لنفاوی انجام می‌شود. این فشار می‌تواند نشان‌دهنده وجود لنفاوی بیماری باشد و به پزشک کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری مناسبی در خصوص درمان بیماری انجام دهد.
سونوگرافی
سونوگرافی یک روش تصویربرداری غیر تهاجمی است که با استفاده از امواج فراصوت، تصاویر دقیقی از بافت‌ها و عروق لنفاوی ارائه می‌دهد. این روش می‌تواند به شناسایی وضعیت لنفاوی بیمار کمک کند.
فشارسنجی لنفاوی
در این روش، فشار در مناطق مختلف بدن اندازه‌گیری می‌شود تا اطلاعات بیشتری در خصوص فشار لنفاوی بیماری به دست آید. این اطلاعات می‌تواند به پزشک در تشخیص و درمان بهتر بیماری کمک کند.
تصویربرداری با رنگ‌آمیزی
این روش تصویربرداری به کمک مواد رنگی است که به لنفاوی‌ها و عروق بیماری نفوذ کرده و تصاویر دقیقی از وضعیت لنفاوی بیمار ارائه می‌دهد. این روش می‌تواند در تشخیص و پیگیری بیماری لنف‌ادم موثر باشد.
روش‌های درمان بیماری لنف ادم شامل فیزیوتراپی، استفاده از پوشک‌های فشاری، جراحی و داروهای دیورتیک است.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های اصلی درمان بیماری لنف ادم است. این روش شامل تمرینات و ماساژهای خاصی است که به افزایش جریان خون و لنف در بدن کمک می‌کند. فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش سر دردها و تورم‌های ناشی از بیماری کمک کند و به بهبود عمل‌کرد عضلات و مفاصل کمک کند.
استفاده از پوشک‌های فشاری
استفاده از پوشک‌های فشاری یک روش موثر در کنترل و مدیریت تورم‌های ناشی از بیماری لنف ادم است. این پوشک‌ها با اعمال فشار به مناطق مختلف بدن، کمک به جریان لنف می‌کنند و باعث کاهش تورم‌های ناشی از این بیماری می‌شوند.
جراحی
در موارد شدید بیماری لنف ادم، جراحی ممکن است به عنوان یک روش درمانی مورد استفاده قرار گیرد. جراحی می‌تواند به تخلیه لنف متراکم و بافت‌های چربی مختلف در بدن کمک کند و به بهبود شرایط بیماری لنف ادم اعمال شود.
داروهای دیورتیک
داروهای دیورتیک برای افزایش ادرار و کاهش مایعات اضافی در بدن استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به کاهش تورم‌ها و سایر علائم بیماری لنف ادم کمک کنند و به بهبود وضعیت بیمار کمک کنند.
نتیجه گیری
با توجه به علائم، عوامل خطر، روش‌های تشخیص و درمان بیماری لنف ادم که در این مقاله بررسی شد، می‌توان گفت که شناخت دقیق این بیماری و انجام درمان‌های مناسب می‌تواند به بهبود و کاهش علائم آن کمک کند. روش‌های تشخیص پیشرفته و درمان‌های متنوعی وجود دارد که به افراد مبتلا به این بیماری کمک می‌کند. استفاده از تکنیک‌های مختلف تصویربرداری و روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی و جراحی می‌تواند در بهبود و کنترل بیماری لنف ادم موثر باشد. اطلاعات به دست آمده از این مقاله می‌تواند به افراد کمک کند تا بیشتر با این بیماری آشنا شوند و راهکارهای مناسب برای مدیریت آن را در نظر بگیرند.