مزایا و معایب چسب زخم
چسب های پزشکی در تولید بانداژها، نوارهای پزشکی، تجهیزات جراحی، تولید انواع دارو ومحصولات مراقبت از زخم استفاده می شوند.
احتمال ایجاد حساسیت به چسب های پزشکی ازجمله چسب های استفاده شده در پانسمان های درمان زخم در برخی از افراد وجود دارد. درماتیت تماسی (التهاب پوست که به واسطه ی تماس پوست با مواد شیمیایی بوجود می‌آید) یک پاسخ ایمنی است که بدن بیمار به این مواد واکنش می‌دهد.درماتیت تماسی تحریک کننده (آتوپیک) حاصل تحریک مستقیم پوست در محل تماس این مواد است.
علائم این دونوع باهم شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند.افرادی که واکنش تحریک کننده نشان می‌دهند معمولا به جای خارش در محل تماس، لک و درد را تجربه می‌کنند. اما در درماتیت تماسی خارش به جای درد دیده می‌شود.
با این حال درهردو حالت، پوست در محل تماس قرمز می‌شود.حتی ممکن است این قرمزی به نواحی بیشتری دراطراف تماس گسترش یابد. درموارد شدید تاول‌هایی ایجاد می‌شود که درصورت ترکیدن، احتمال خطر عفونت بالا می‌رود.
چسب های ضد حساسیت
انواع مختلفی از چسب های ضد حساسیت موجوداست که می‌توان از آن ها استفاده کرد.
این چسب ها باید دارای ویژگی های زیر باشند:
- ضد حساسیت
- مقرون به صرفه
- برجای نماندن باقیمانده چسب برروی پوست بعد ازبرداشتن آن
- قابل استفاده برای همه‌ی افراد ازجمله افراد دارای پوست‌های حساس
- قابل استفاده بودن برای اهداف مختلف ازجمله ثابت نگه داشتن پانسمان روی زخم
چسب زخم ضد حساسیت لکو پلاست
چسب لکوپلاست نواری به رنگ پوست است که برای ایمن سازی و فیکس کردن پانسمان استفاده می‌شود.
این چسب برای پوست‌های نسبتا حساس استفاده می‌شود.
از دیگر ویژگی‌های چسب لکوپلاست:
- انعطاف پذیری بسیاربالا
- استحکام کششی بالا
- منعطف (انطباق با حرکت‌های بدن)
- ساخته شده از الیاف ریون
- پارگی راحت با دست
- قابل نفوذ نسبت به بخارآب وهوا(ایجاد قابلیت تنفس در زخم و پوست)
- دارای لاتکس
- ساخته شده از مواد پشتیبانی سلولز(ویسکوز)
- قابل چسبیدن تحت استرس‌های شدید وتحمل فشار‌های سنگین
- و…
چسب های ضد حساسیت حصیری در چسب زخم
چسب حصیری، ضد حساسیت، به دلیل دارابودن لایه‌ی چسبی اکریلیکی.
باتوجه به انعطاف پذیری قابل توجهی که دارد در بخش های پرتحرک بدن به راحتی استفاده می‌شود. منافذ بسیار زیاد آن این محصول را نسبت به اکسیژن وبخارآب نفوذپذیر می‌کند، ضمن اینکه فاقد هرگونه پرز می‌باشد.
چسب های ضد حساسیت در پانسمان‌های جراحی برای درمان زخم‌های جراحی به کار گرفته می‌شوند. اشعه‌ی ایکس را از خود عبور می‌دهند، بنابراین، مانعی برای بیمارانی که عکس‌برداری پزشکی دارند محسوب نمی‌شود.
انواع چسب زخم
زخم وقتی اتفاق می‌افتد که دوام ویکپارچگی پوست ازبین رفته است.
پوست از لایه‌های مختلفی تشکیل شده است. لایه سطحی اپیدرم، لایه ی میانی درم و لایه ی زیرین هایپودرم نامیده می‌شوند.
دراپیدرم عروق خونی وجود ندارد بنابراین زخم‌هایی که اپیدرم را ازبین می‌برند مثل خراش های پوستی، باعث خونریزی نمی شوند. اگر از زخم‌ها مراقبت درستی انجام دهیم که عفونت نکنند یا با مواد حساسیت زا درتماس نباشند، بدون عارضه بهبودی می‌یابند.
ولی زخم‌هایی که به خونریزی منجر می‌شوند دو دسته اند:
- سطحی اند و فقط درم را تخریب کرده اند: با نزدیک کردن لبه های زخم، پانسمان مناسب و پیشگیری از عفونت درمان می شوند.
- عمیق هستند وبخش‌های زیرین درم را نیز تخریب کرده اند: ریسک عفونت در این زخم ها بالاست ومهم است که با محلول آنتی سپتیک مناسب مانند طباسپت شسته شوند، رسیدگی های لازم وتجهیزات مناسب ازجمله : بخیه یا استفاده از پانسمان های پیشرفته ی درمان زخم را می‌طلبند.
در استفاده از چسب های زخم دقت شود بخش سفید رنگ غیرچسبنده روی زخم قرارگیرد تا نوارچسب به بستر زخم نچسبد. این بخش سفید رنگ معمولا حاوی زینک بوده وجذب کننده‌ی رطوبت نیز هست وبه ترمیم زخم کمک می‌کند.
چسب زخم برای زخم های تمیز وسطحی کاربرد دارد.
همچنین ببینید: مراقبت های اطراف زخم برای پیشگیری از عفونت و زود خوب شدن آن
برای استفاده از چسب زخم به چه نکاتی دقت کنیم؟
- چسب زخم باید استریل باشد.
- چسب زخم باید توانایی جذب رطوبت از پوست و تبادل هوا را داشته باشد.
- درتولید آن مواد آلرژی زا و تحریک کننده‌ی پوست استفاده نشده باشد.
- از قدرت چسبندگی مناسب جهت کنارهم نگه داشتن لبه های زخم برخوردار باشد.
پارچه‌ای، نایلونی یا گیاهی؟کدام نوع مناسب تر است؟
چسب زخم های نایلونی برعکس چسب زخم های پارچه ای طی شستشو خیس نمی شوند و از دوام بیشتری برخور دارند. رطوبت بیش از حد برای بهبود زخم مضر است.
بهترین نوع چسب زخم نوعی ست که لایه‌ی زیرین آن که باپوست درتماس است پارچه‌ای باشد که زخم را خشک نگه دارد و لایه ی بیرونی نایلونی باشد تا درتماس با رطوبت خیس نشود.
درغیر اینصورت فرد یا مجبور است مرتبا چسب را تعویض کند یا اگر این چسب خیس بماند سبب متورم شدن لایه ی شاخی (سطحی) پوست خواهد شد.
استفاده ی اشتباه از چسب زخم برای زخم های عمیق منجر به ایجاد اسکار(جای زخم) بیشتر خواهد شد. استفاده از پانسمان های کلاژنی مانند طبادرم در کاهش ایجاد اسکار موثر هستند.
دقت کنید در زخم هایی که خونریزی دارند متوقف کردن خونریزی اولی اقدام ضروری و موثر در درمان زخم است. مادامیکه خونریزی وجود دارد، فعالیت‌های بدن برای ترمیم زخم آغاز نمی شود.
درصورتی که با اقدامات معمولی(فشار روی ناحیه‌ی آسیب دیده) خونریزی متوقف نشد، مداخله با تجهیزات بندآوری خونریزی امری ضروری ست.
یکی از این محصولات طبااستاپ است.
این محصول به عنوان پودر بندآورنده ی خون در زخم‌هایی که خونریزی بافتی دارند عرضه شده است. طبااستاپ به سرعت باعث توقف خونریزی شده و از خونریزی مجدد نیز جلوگیری می‌کند.
نحوه ی استفاده‌ی طبا استاپ: مقدار کافی از پودر را بر روی محل خونریزی ریخته و با اعمال فشار تا توقف خونریزی، آن را متوقف کنید.
مزایای استفاده از طبااستاپ:
- استفاده از چند مکانیسم عملکردی برای توقف خونریزی
- تشکیل لخته مقاوم
- عملکرد سریع ( ۶۰ ثانیه)
- عدم تولید گرما در محل خونریزی
- عدم ایجاد حساسیت
- عملکرد سریع
- موثر در کنترل خونریزی بیماران مصرف کننده داروهای ضد انعقاد مثل هپارین و وارفارین
نکات مهم در استفاده از طبااستاپ:
- بعد از توقف خونریزی، زخم را شسته تا بقایای محصول از سطح زخم حذف شود.
معایب استفاده از چسب زخم و راهکارها
- با توجه به اینکه پوست دارای فلور طبیعی از باکتری هاست، درصورت ایجاد زخم این باکتری‌ها به سرعت وارد محیط زخم شده، تکثیرکرده و درصورت عدم کنترل ایجاد عفونت خواهند کرد.
چسب‌های زخم فاقد موادی برای کنترل باکتری‌ها بوده و توانایی حذف یا جلوگیری از رشد و تکثیر باکتری‌ها را ندارند.
راهکار:
- زخم را با محلول مناسب که توانایی مهار باکتری‌ها را داشته باشد، درضمن آسیبی به بافت زنده و سلول های سالم وارد نکنند، شستشو دهید.
- محلول طباسپت که حاوی PHMB و سورفکتنات مناسب شستشوی زخم است به‌عنوان ایمن‌ترین وموثرترین محلول شستشوی زخم پیشنهاد می‌شود.
مزایای استفاده از طباسپت در چسب زخم:
- PHMB به عنوان پلیمری با خاصیت آنتی میکروبیال، بر روی تمامی میکروارگانیسم (باکتری های گرم مثبت، گرم منفی و قارچ ها) (قارچ پوستی)موثر بوده و باکتری‌های مقاوم به درمان را نیز حذف می‌کند. نکته ی بسیار مهم این است که این میکروارگانیسم‌ها هیچ دفاعی دربرابر این ماده نداشته و هیچ مکانیسم مقاوم سازی خود و در برابر آن را نیز ندارند.
- سرعت و قدرت اثر این محلول برای حذف آلودگی‌ها و پیشگیری از عفونت زخم بسیار موثر است.
- با توجه به نزدیک بودن ساختار شیمیایی آن با ساختار بدن، ریسک ایجاد حساسیت به صفر می‌رسد.
- با توجه به اینکه ترشح به عنوان یک پاسخ طبیعی بدن به التهاب حاصل از زخم هاست، تمامی زخم‌ها دارای ترشحاتی به میزان های مختلفی هستند. اگر میزان رطوبت موجود در زخم کنترل نشود باعث خیس شدن بیش از حد و یا خشک شدن بستر زخم خواهد شد که این مشکل منجر به اختلال در روند بهبودی زخم می‌شود.
چسب زخم حاوی بخشی سفیدرنگ هستند که توانایی جذب رطوبت را دارند ولی توانایی حفظ و بالانس این رطوبت را ندارند. اگر رطوبت زخم متعادل نباشد ترمیم زخم متوقف و رو به وخامت خواهد رفت.
راهکار:
- امروزه برای این مشکل پانسمان هایی با توانایی های مختلف برای حفظ تعادل رطوبت زخم طراحی و معرفی شده اند.
- یکی از موثر ترین این پانسمان ها فوم است که ویژگی برقراری تعادل رطوبت برروی زخم را داراست.
- پانسمان فوم طبافلکس دارای مزایایی است که استفاده از آن را درمقایسه با پانسمان های مشابه توجیه پذیر می‌کند:
مزایای استفاده از طبافلکس در چسب زخم:
- این محصول با جذب عمودی ترشحات زخم و حفظ آن در ناحیه‌ی آسیب دیده باعث برقراری تعادل رطوبت روی بستر زخم خواهد شد. به این شکل که درصورت زیاد بودن رطوبت آن را جذب و میزان رطوبت را درتماس با زخم در حد تعادلی که برای بهبود زخم مناسب است حفظ می‌کند.
- حاوی مقادیرمناسبی از PHMB است که برای حذف و کنترل باکتری ها و میکروارگانیسم‌های مضر در محیط زخم موثر بوده و از ایجاد عفونت پیشگیری می‌کند.
- با برخورداری از لایه‌ی پلی اورتان از هردوطرف، قابلیت استفاده از هرطرف را برروی بستر زخم فراهم می‌کند. این لایه شرایط عبور و تبادل اکسیژن و بخار آب را با زخم فراهم ولی از ورود باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها به محیط زخم جلوگیری می‌کند.
- با ایجاد محیطی امن در برابر ضربات، سایش و فشار- به واسطه ی بالشتکی بودن-زخم را از آسیب های خارجی حفظ می‌کند.
- با ایجاد محیطی امن برای بازسازی و ترمیم بافت آسیب دیده در طولانی مدت، این اجازه را به مکانیسم ترمیم کننده‌ی زخم می‌دهد تا مدت بیشتری مشغول ترمیم و بازسازی بوده و زخم سریع‌تر بهبود یابد.